I�EL(MERSIN) ILI TARIHI ESERLER

I�EL(MERSIN) ILI TARIHI ESERLER
St. Paul Kilisesi
Tarsus il�e merkezinde �arsibasi mevkiindeki St. Paul Kilisesi'nin 1102 yilinda St. Paul Katedrali olarak yapildigi s�ylenmektedir. Kilise bah�esine bati y�nde bulunan ve cephesi olduk�a s�sl� bir kapidan girilir. Yapi bu bah�e i�erisinde yaklasik 460 m2.lik bir alani kapsamaktadir. Kesme taslarla insa edilen yapinin dis uzun cephelerinde k�r kemerler bulunmaktadir. Batidaki ana kapidan girilen salonun genisligi 19.30 m. uzunlugu 17.50 m.dir. Girisin saginda ve solunda birer yarim plaster s�tun ve bu s�tunlarin hizasinda salonu �� sahina (nef) ayiran, ikiserli iki sira halinde d�rt serbest s�tun yer alir. Kuzey ve g�ney duvarlarda da yine yarim s�tunlar bulunmaktadir. Aslinda bu s�tunlar gri renkli granit olup, antik �ag yapilarina ait olmalari muhtemeldir. Orta salonun genisligi 12.60 m. olup, �zeri tonozludur. Tavanin merkezine rastlayan b�l�mde, ortada Hz. Isa olmak �zere doguda Yohannes ve Mattaios, batida Marcos ve Lucas'in freskleri bulunmaktadir. Yapinin kuzey-bati k�sesinde Ise bir �an kulesi yer almaktadir. Yapi ve �evresi yil i�erisinde olduk�a b�y�k bir yenileme g�rm�s, �evresi �evre d�zenlemesi ve Istiml�k ile d�zenlenmistir.
St. Paul Kuyusu
Tarsus il�e merkezinde, Kizilmurat Mahallesinde, Cumhuriyet Alaninin yaklasik 300 m. kadar kuzeyinde, eski Tarsus evlerinin yogun oldugu b�lgede, �teden beri St.Paulus'un evinin yeri olarak kabul edilen bir avluda bulunan kuyu, St.Paul us Kuyusu olarak bilinir. Bu evin bah�esinde yakin zamana kadar yapilan k���k bir kazi �alismasinda bazi duvarlar ortaya �ikarilmistir. St. Paul us�un Hiristiyanlik i�in �nemine bagli olarak, bu kalintilarin ve kuyunun �ok eskiden beri kutsal sayilmasi, kentte yakin zamana kadar yasayan Hiristiyan cemaatinin inancinin izleri olarak yorumlanmaktadir.
Halen �evre d�zenlemesi ve �evre istiml�klari yapilmis olan kuyunun �api 1.15 m.dir. Agiz tasinin silindir bi�iminde olmasina karsin, asil kuyu g�vdesi kare bi�imlidir ve d�rtgen kesme taslarla yapilmistir. Derinligi 38 m. olan kuyunun suyu yaz-kis hi� eksilmez. Kud�s'e haci olmak i�in y�reden ge�en Hiristiyanlarca kutsal sayilan bu kuyu suyundan i�ilir. Bunun yani sira yapilan kazi �alismalarinda St. Paul us�un dogdugu ev olarak tahmin edilen evin tas duvarlari St. Paul Kuyusu'nun hemen yaninda g�n isigina �ikarilmistir.

Makam-i Serif Camii Ve Danyal Peygamber Kabri
Makam-i Serif Camii sehir merkezinde 1857 yilinda yapilmistir. Camiye yeni bir b�l�m eklenmistir. Yeni yapidan eski kisma �� kapi a�ilmakta ve �� basamakla ana makama inilmektedir. Burasi basik bir kubbe ile �rt�l�d�r. Mihrabi d�z ve sadedir. Dogusunda Danyal Peygamberin kabri yer almaktadir. Bu nedenle camiye Makam Camii adi verilmistir. Danyal Peygamber 2. Babil Krali Nebukadnesar (M.� 605-562) zamaninda yasamis, Yahudileri Babil esaretinden ilmi ve kehanetleriyle kurtarmistir. Rivayete g�re Babil Krali r�yasinda Israilogullarindan gelecek bir erkek �ocugun kendi tahtini sarsacagini bildirilmesi �zerine Israilogullarindan dogacak erkek �ocuklarin �ld�r�lmesini emretmistir. Bu nedenle Danyal Peygamber dogunca ailesi onu dag basinda bir magaraya birakmistir. Magarada bir erkek ve bir disi aslan himayesinde b�y�yen Danyal, delikanli olunca kavmi arasina karismistir.
Bir kitlik senesinde Tarsus'a davet edilen Danyal Peygamber'in Tarsus'a gelmesiyle birlikte bolluk olmustur. Bu nedenle Danyal Peygamber Babil'e geri g�nderilmemis, �l�nce Tarsus'da simdiki Makam Camiinin bulundugu yere g�m�lm�st�r. �IS 630-640 yillarinda Hz. �mer zamaninda Tarsus ISlam Kuvvetleri tarafindan fethedilir. Sehrin imari sirasinda Islam Kuvvetleri komutani Ebul Musa Es Ari tarafindan, kapisi m�h�rl� bir odanin i�erisinde bir sanduka bulunur. Ebul Musa tarafindan a�ilan sandukada kefeni altin islemeli olan ve parmaginda bir y�z�k bulunan devasal b�y�kl�kte bir cenaze g�r�l�r. Y�z�kte iki aslanin ortasinda bir �ocuk fig�r� tasvir edilmisti. Y�z�k komutan Ebul Musa tarafindan Hz. �mer� e g�nderilir. Hz. �mer y�z�g� Hz. Ali�ye g�sterir. Hz. Ali; y�z�g�n Danyal Peygambere ait oldugunu, zira bu y�z�k �zerindeki tasvirlerin de, Danyal Peygamberin basindan ge�en olayin bir sembol� olarak betimlendigini s�yler. Bunun �zerine Hz. �mer cenazenin �alinmamasi i�in, mezari daha derinlere g�m�lmesini emreder. Komutan Ebul Musa da, nehrin akintisini keser ve mezari derine g�mer �zerini de har� tabakasiyla kapatir ve kimsenin mezari �almamasi i�in de nehrin mezarin �zerinden akmasini saglar. Tarsus M�ze M�d�rl�g� tarafindan 2006 yilinda yapilan Arkeolojik kazilar sonucu Danyal Peygamberin t�rbesine ulasilmistir.
Ulu Camii
Tarsus il�esinde bulunan camii 1579 yilinda Ramazanogullarindan Piri Pasanin oglu Ibrahim Bey tarafindan yaptirilmistir. Sel�uklu-Osmanli �slubunda tek serefeli minaresi olan camii yapiminda tamamen kesme tas kullanilmistir. 47x13 m. boyutlarinda dikd�rtgen camiye kuzey y�n�nden abidevi portalla girilmektedir. Bu portal Meml�k mimari �zelliklerini tasiyan siyah-beyaz mermerlerle s�sl�d�r. Son cemaat yeri, dogu-bati dogrultusunda 14 adet baklava dilimli s�tunlarin tasidigi orijinal kiremitlerle �rt�l� 16 kubbeden revakli ve 5 kapili avlu yer alir. Camiinin i�i dogu-bati dogrultusunda �� nefe ayrilir. Mihrabi klasik �slupla yapilmistir. Camiinin i� mek�n s�tunlari "Iran Kemeri" adi verilen yari sivri kemerlerle birbirine baglanmistir. Camiinin dogu kismina bitisik t�rbede Sit Aleyhisselam, Lokman Hekim ve Halife Memun g�m�l�d�r.
Camiinin kuzey dogusunda 1895 yilinda Tarsus Kaymakami Ziya Bey tarafindan yaptirilmis sekizgen kaideli kesme tasli Saat Kulesi yer almaktadir.

Bilal-I Habes Makami Ve Mescidi (Tarsus)
Bilal-i Habesi Makami ve Mescidi, Ulu Caminin g�neybati tarafinda bulunmaktadir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)' in m�ezzini olan Bilal-i Habesi'nin Hz. �mer zamaninda fetih edilen yerleri ziyareti esnasinda Tarsus'a geldigi, Kirkkasik denilen yerde, yani simdiki makami ve mescidi bulunan yerde ezan okuyup, namaz kildirdigi i�in 7. Y�zyilda makami, 16.y�zyilda da mescidi insa edilmistir. Mescit kara planli olup, �st� b�y�k bir kubbeyle �rt�l�d�r. �� b�l�ml�, �� kubbeli son cemaat mahalli mevcuttur. I�eride Bilal-i Habesi'ye ait makam kismi vardir. Ayrica mescidin yanina bir de kuyu insa ettirilmistir. Osmanli arsiv belgelerinde, 1519 tarihinde Bilal-i Habesi makami adina bir vakfin kuruldugu anlasilmaktadir.
Aya Thekla (Meryemlik - Hagia Thekla)
Silifke il�esinin Tasucu Beldesi yolu �zerinde 4.km.den saga d�n�len 1 km.lik bir yolla ulasilan b�lge Hiristiyanligin en eski ve en �nemli merkezlerinde olan Meryemlik'e ulasilir. Meryemlik'in tarihi Azize Thekla'nin buraya gelisi ile baslar. Yaklasik I550 yilinda kurulmustur.
Isa Peygamber'in havarilerinden olan St. Paul�un vaazlari dinleyerek etkilenen 17 yasindaki Thekla kendini Hiristiyanlik dinine adar. St. Paul�un �grencisi olan Azize Thekla y�rede(Konya, Yalva�, Kapadokya) Hiristiyanligi yaymak i�in �alisma yaparken paganlarin(Romalilar) baskilarina maruz kalip �ld�r�lecegini anlayinca ka�arak Silifke'ye gelir. Babasi tarafindan atese atilarak yakilmak istenen Theckla yagmurun yagmasi sonucu bu �l�mden de kurtulur. Yer altinda bulunan bu magarada saklanir ve dinini yaymaya devam eder. Bunun yani sira hastalara da sifa dagitmaktadir. Yine �ld�r�lecegi bir sirada bu magarada kaybolduguna inanilir.
Aya Thekla'nin i�inde yasadigi magara onun kaybolusundan sonra Hiristiyanlarca kutsal yerlerden sayilmis, IS312 yilinda din serbest birakilincaya kadar gizli bir ibadet yeri olarak kullanilmistir. Bu magara b�l�m� daha sonra IV. yy.da kiliseye (yeralti Kilisesi) d�n�st�r�lm�st�r. �zerinde bug�n sadece apsisinin bir bulunan Azize Thekla Kilisesi, �� Nefli Thekla Bazilikasi, B�y�k Sarni�, Nekropol Alani ve Kutsal Yol g�r�lecek yerlerdendir.
Ayathekla Hakkindaki �yk�
Hiristiyanlik �leminin Anadolu'daki en �nemli hac merkezlerinden biri olan Aya Tekla'nin �yk�s� �ok ilgin�tir.
Konyali Ohepsiphoros'un evinde vaaz veren Isa�nin en �nemli havarilerinden St. Paul�u dinleyen komsu kizi Theckla ondan �ok etkilenmis. Hiristiyanligi yaydigi i�in Seleukeia(Silifke)'nin Romali valisine ihbar edilen St. Paul degneklerle d�v�lm�s. Theckla'nin babasi Ise kizinin yakilmasini istemis. Theckla alevlerin �zerine atildigi zaman birden yagmur baslamis ve Theckla yanmaktan kurtulmus. St. Paul�u takip edip, Antiokheia'ya giden Theckla burada da vahsi hayvanlara atilmis ama yine bir mucize eseri kurtulmus. Seleuikeia'ya d�nen Theckla sigindigi magarada Hiristiyanligi yaydiktan sonra �lm�s.
Hiristiyanligin ilk kadin dindarlarindan olan Azize Theckla'nin yasadigi magara y�renin ilk Hiristiyan bazilikasina �evrildikten sonra burasi Hac Merkezi olmus. Daha sonra magaranin �zerine Theckla anisina bir bazilika daha yapilmistir.
Alahan Manastiri
Mut il�esinin 20 km. kuzeyinde Orman �r�nleri deposunun yanindan saga sapilan 4-5 km.lik bir yolla ulasilan Ge�imli (Malya) k�y� civarindadir.1000-1200 m. y�kseklikte G�ksu Vadisine bakan dik bir yama� �zerindedir.
Hiristiyanligin Kapadokya ve Konya'da yayilmasi sirasinda bu yeni dini kabul edenlerin takibe ugramasi, inanmayanlar tarafindan �ld�r�lme korkusu, Hz. Isa�ya inananlari daglik b�lgelerde magaralarda kaya oyuklarinda ibadete zorlamistir. Isa�nin havarilerinden olan St. Paul ve yine Tarsus'ta yasamis Hiristiyan �nc�lerinden Barnabas IS441 yilinda Hiristiyanligi yaymak i�in Konya ve Kapadokya'yi dolasmislardir.
Alahan Manastirinin Barnabas'in ziyareti anisina yapildigi s�ylenmektedir.
IS440-442 yillarinda yapilmis oldugu tahmin edilen Alahan Manastir K�lliyesi, Bati Kilisesi, Manastir, Dogu Kilisesi, Kayalara oyulmus Kesis Odaciklari ve �evredeki mezarlardan olusmaktadir. Kilise binalari Ayasofya M�zesi ile ortak �zellikler g�stermektedir. S�slemelerinde usta bir tas oymaciligi g�ze �arpmaktadir. Ilk Kilise Korint baslikli iki dizi s�tunla �� nef'e ayrilmistir. Narteksten ana mek�na ge�ilen kapinin atki ve yan dikmeleri �zerinde St. Paul, St. Pierce fig�rlerinden baska bir �elengi tasiyan altisar kanatli Cebrail, Mikail�in simgesel yaratiklari ezisi, k�kreyen aslan, kartal ve �k�z sembolleri, Incil yazarlarinin tasvirleri, �z�m salkimlari, asma yapraklari ve balik motiflerini g�steren kabartmalar yer almaktadir.

Kanlidivane (Kanytelleis)
Erdemliye 17 km uzakliktaki Yemiskumu mahallesinden kuzeye sapan 3 km.lik yolla ulasilmaktadir. Bu yolun sag tarafinda mezar anitlari vardir. Sol tarafinda devrilmis halde silindir formlu b�y�k bir kitabe g�r�lmektedir. Sehir b�y�k bir obrugun etrafinda ve kuzeyinde kurulmustur. Toroslarda �ok rastlanan karst olayiyla meydana gelen dogal �ukurlarin en b�y�klerinden olan bu obrugun Ilk �aglardan beri kutsal g�r�ld�g� anlasilmaktadir. Bu kutsalligin Hiristiyanlik d�neminde de s�rd�g�, Bizans d�nemine ait kenarindaki d�rt kiliseden anlasilmaktadir. Obrugun i�i yesilliklerle ve bitkilerle kaplidir. Bazi kalintilar yukaridan d�sm�st�r. G�ney kenarindaki yolun sonunda yarisi yikik, kare bi�imli poligonal duvar �rg� tekniginde yapilmis Helenistik d�neme tarihlenen bir kule vardir. Obrugun kuzey dibinden tirmanan kayadan oyulmus iki merdivenin varligi g�r�lmektedir. Bu merdivenlerden batidaki magaraya �ikmakta ve orada bitmekte, �teki Ise kismen a�iktan, kismen t�nel i�inden ilerleyerek yerlesmenin en �nemli yapisi olan IV numarali kiliseye dogru uzanmaktadir. Obrugun bati tarafinda I ve II numarali kiliselerin kalintilari uzanmaktadir. I numarali kilise tam olarak obrugun g�ney batisindadir. Dogu cephesi ayakta kalmistir. S�tun basliklari korinth �slubundadir. II numarali kilise birinci kilisenin kuzeyindedir ve �st tarafinda bir sarni� vardir. Obrugun kuzeybati k�sesindeki III numarali kilisenin g�ney duvarlari yikilmistir. �� kemerli nartheks �n�ndeki mahzenin kemeri ve agzi g�r�lmektedir. Batisi, avluya iki s�tunlu �� kemerle a�ilmaktadir. Etrafinda atrium vardir. Nartheksin �zerinde ahsap bir kat oldugu, kilisenin bati duvarinda siralanan bir sira tas konsoldan anlasilmaktadir. Papylas adindaki bir kisinin bu kiliseyi bir adak borcunu �demek i�in yaptirdigi, lentonun �zerindeki kitabede yazilidir. Burada bulundugu belirtilen V numarali kiliseden g�n�m�ze hi�bir iz kalmamistir.

Yedi Uyurlar(Eshab-I Kehf) Magarasi
Tarsus il�esinin kuzey-batisinda,14 km. uzaklikta yer alan Dedeler K�y�ndedir. Eshabi Kehf magarasi, Hiristiyan ve M�sl�manlarca kutsal bir ziyaret yeri olarak kabul edilir. Magara d�rt k�se olarak kayadan oyulmustur ve 1520 basamakla girilir. Magaranin �st�nde 1873 yilinda Sultan Abd�laziz tarafindan yaptirilan camiye sonradan �� serefeli bir de minare eklenmistir. Kuran-i Kerim'de Kehf Suresinde s�z� edilen magara M�sl�man ve Hiristiyanlarca kutsal sayilmaktadir.
Tarsus, Romalilar d�neminde �nemli bir hadiseye sahne olmustur. Kuran-i Kerim'de Eshab-i Kehf olarak bilinen, yani yasadiklari d�nemde Rum H�k�mdarlarindan Dakyanus'un zulm�ne maruz kalan ve Allaha olan inan�larinin geregini yapabilmek i�in Tarsus sehrinden ka�ip Benc�l�s Dagindaki magarada 309 yil uyuyan ancak bir takip sonucu yine o magarada sir olan 7 arkadasin ve k�peklerinin hik�yesidir.
Kuran-i Kerimde ge�en, fakat kesin tarihi bilinmemekle birlikte rivayetlerden ve tarihi olaylardan elde edilen bilgilere g�re m.s. 250 yillarinda oldugu kabul edilen hadisenin olay yeri olan o zamanki Tarsus sehrinin Rum H�k�mdarlarindan Dakyanus, halkina zul�m yapmakla birlikte putlara tapinmalari i�in baski yapiyordu. Tek tanriya tapmayi kabul eden bir gurup gence s�re veren h�k�mdar putlara tapmazsaniz kafalarinizi keserim diye tehditte bulunmustu. Yemliha, Mekseline, Mislina, Mernus, Sazenus, Tebernus ve Kefestetayus adindaki yedi gen� h�k�mdarin �ld�rme korkusundan Benc�l�s Dagindaki bu magaraya ka�ip saklanmislardir. Ancak ayetlerde de belirtildigi gibi gen�ler bu magarada 309 yil boyunca uyuyakalmislardir. Daha sonra uyanan gen�lerden biri sehre yiyecek almaya gitmis, ancak elindeki zamani ge�mis para y�z�nden sehirden ka�arak tekrar magaraya siginmistir. Pesinden yakalamak i�in gelenler magaraya girdiklerinde i�eride kimseyi g�rememislerdir. Bug�n Yedi Uyurlar Magarasi diye de anilan magara duvarlarinda yedi genci ve k�pekleri Kitmir'i temsil eden sekiller bulunmaktadir. Magara ve �evresinde �evre d�zenlemesi yapilmis ve ibadete a�ik olarak bir camii insa edilmis olup yogun ziyaret�i akinina ugramaktadir.
Toroslar �ren Yerleri
Yumuktepe
Anadolu'nun en eski yerlesim yerlerinden biridir. Sistemli arkeolojik kazilar Ingiliz John Garstang baskanliginda 1936-1937 yillarinda yapilmistir. II. D�nya Savasi'nin baslamasi nedeniyle ara verilen kazilar 1946'da yeniden baslanip 1947'de sonu�lanmistir. 1992 yilinda Istanbul �niversitesi ve Roma �niversitesi isbirligi ile hazirlanan "Yumuktepe Arkeolojik Kazisi" 1993 yilinda uygulanmaya baslanmistir. Yaklasik 15 yil s�recek kazi �alismalari yaz aylarinda s�rd�r�lmektedir.
Yumuktepe'de ilk yerlesme Neolitik d�nemde baslamis ve kesintisiz olarak kalkolitik, Tun�, Hitit, Bizans ve Islami devirlerde de devam etmistir. 33-25 katmanlar Neolitik d�neme aittir. Bu d�nemde tas temelli evler, y�n egirmeye yarayan kirmenler, bakir oltalar, obsidyen ve akmak tasindan yapilmis ara�lar, tas m�h�r, ok u�lari, dokumacilikta kullanilan agirsak, �anak, ��mlekler bulunmustur. 29-13 katmanlar Ise Kalkolitik d�nemi kapsar. Yapi tipleri tas temelli evler ile yuvarlak temelli silolardir. Son Kalkolitik d�nemde savunma duvarlariyla �evrili k�y tipi yerlesime ge�ilmistir. Askerlerin oturdugu sura bitisik evlerde firin, yerel kaplar, temellerin altinda seramik ve �zel esyali mezarlar vardir. Orta Tun� �agi Ise 12-9. katmanlari kapsar ve M.� 2000-1500'e tarihlenir. Bi�ak, mizrak, m�h�r, kadin heykelcigi, ayakli kadeh ve gaga agizli testicikler bulunmustur. Hitit d�nemi Ise 7-5. Katmanlar arasinda ve M.� 1500-1200'e tarihlenir. Sur duvarlari testere bi�imindedir. Evler Sokaklar vardir. En �st katlar Grik, Bizans ve Islami d�nemi kapsar. Grek katmaninda Kibris tipi seramik Bizans ve Islami katmanda Ise sirli seramik bulunmustur.
H�y�g�n 2,5 m. derinliginde bulunan bir kale harabesi Bogazk�y'de bulunan kale harabesinin k���k bir �rnegi olup, Poligonal tarzda insa edilmistir.
2003 kazi sezonunda ortayla �ikarilan buluntular arasinda Neolitik, Kalkolitik ve Orta�ag d�nemlerine tarihlenen kandiller, boncuk dizileri, kemik s�s igneleri, tas agirsaklar, kemik aletler yer almaktadir. Yumuktepe�den �ikarilan y�zlerce eser, Mersin M�zesinde sergilenmektedir.

Mezitli �ren Yerleri
Soli - Viransehir( Soloi- Pompeipolis )
Mersin'in 14 km batisinda, deniz kenarinda bulunan Soloi antik kenti, M� 7. Y�zyilda Rodoslu koloniciler tarafindan kurulmus, kente g�nes anlamina gelen Soloi adi verilmistir. Darius( M� 521-485) zamaninda, Klikyayi ele ge�iren persler i�in Soloi �nemli bir liman kenti olmus ve adina sikke darp edilmistir. Pers- Yunan savaslari sirasinda, M� 449 yilinda Klikyayi bir s�re isgal eden Atinalilar, Soloi'yi y�netim merkezi yapmislarsa da, bir yil sonra yapilan Kilyos Barisi ile burayi Perslere geri vermislerdir. M� 333 de Asya seferine �ikan Aleksander, Soloi yi Pers isgalinden kurtarmistir. Filozof Chrysippoz ile takimyildizlari ve Fenomenler hakkinda �gretici siirler yazan matematik�i ve astronom Aratos, M� 3. Y�zyilda Soloi'de yasamislardir.
Soloi antik �aglarda Kibris Adasi ve Misir'a yapilan ticaretle zenginlesti. Kent Seleukos
Kralligi'nin son yillarinda Klikya korsanlarinin denetiminde kaldi. Roma y�netimi Akdeniz'deki korsan faaliyetlerine son vermek amaciyla, M� 64 yilinda Pompeius'u g�revlendirdi, Italya'dan baslayarak Yunanistan ve Kilikya'ya kadar olan b�lgelerde korsan faaliyetlerine son vererek Soloi'ye geldi. Burayi da korsanlardan temizledi. Y�r�tt�g� b�y�k operasyonun zaferi anisina, kenti yeniden imar ederek, adini Pompeipolis olarak degistirdi.
Bizans d�neminde, Hiristiyanligin resmi din olarak kabul edilmesinin ardindan, Soloi, Piskoposluk merkezi yapildi. Kent 527 yilinda meydana gelen b�y�k yer sarsintisi ile tamamen harap oldu. Yeniden insa edilmeye �alisilsa da bu y�zyildan sonra yogunlasan Sasani ve M�sl�man Arap akinlari nedeniyle yeniden eskisi gibi imar edilemedi ve terk edildi. Bu nedenle �ren yerine Viransehir de denilmektedir.
Pompeipolis kentinde liman, s�tunlu cadde, tiyatro, Roma hamami, kent duvarlari, nekropol su kemeri gibi yapilar bulunmaktaydi. G�n�m�zde dag kapisindan deniz kapisina kadar uzanan korint baslikli 200 s�tunlu yoldan, 41 adet s�tun ayakta kalmistir. Bunlardan 33 tanesi baslikli olup insan aslan ve kartal kabartmalari ile s�slenmistir. Ayrica liman, hamam kalintilari, su kemeri bug�ne kadar ulasabilmis kalintilar arasindadir. Mersin M�zesinde kente ait eserler sergilenmektedir. Petersburg Hermitage M�zesinde, Bizans d�nemine ait bir kiliseden g�t�r�ld�g� anlasilan altin ve g�m�s objeler bulunmaktadir.
2003 yili kazi sezonunda ortaya �ikarilan mermer Dionyzos, pan(satyr) ve leopar ��l� kompozisyon grup heykeli ve bir baska ikili heykel grubu ve bir basi olmayan bayan mermer heykeli bulunarak Mersin M�zesine nakledilmistir.

Akdeniz �ren Yerleri
Zephyrium
Mersin'in antik yerlesimi olarak kabul edilen Zephrium kentine ait bilgiler �ok azdir. Eski Halkevi(G�n�m�zdeki K�lt�r Merkezi) civarinda yapilan temel kazilarinda ve �avuslu Mahallesinde elde edilen bazi buluntular, eski Vilayet Konagi'nin ( G�n�m�zde Saglik M�d�rl�g�) yapimi sirasinda ortaya �ikan horasan duvarlar, mermerden yapilmis s�tun ve s�tun basliklari, Mersin M�zesi'nde bulunan mermer Aslan basi ile devsirilmis bazi mimari yapi elemanlari, antik Zephyrium kentine ait arkeolojik belgeleri olustururlar. �te yandan 19. Y�zyilda Mersin'e gelen C.Texier, W.M.Leake gibi gezginler, yayinlarinda burada g�rd�kleri Zephyrium kentine ait kalintilardan s�z ederler. �rnegin V.LangloIS, Pompeipolis�ten Mersin'e geldiginde: "Deniz kenarinda evler vardir ve bu evlerin oldugu yerde eski bir kent harabesi bulunmaktadir ki, burasi eski Zephyrium kentidir.
Anchiale( Karaduvar)
Kalintilari Mersin kentinin dogusunda olan bu antik yerlesim yeri i�in Strabon, Aristobulos'u kaynak g�stererek, Asur Krali Sardanapal'in Tarsus ile birlikte Anchiale'yi bir g�n i�inde insa ettigini yazar. Gezgin Cografyaci bu abartili bilgi nakline devamla:" Sardanapal'in mezarinin burada oldugunu ve sag elinin parmaktlarini saklatir durumda bir tas heykelinin bulundugunu ve Asur dilinde yazilmis bir kitabede" Anakyndarakes oglu Sardanapal, Anchiale�yi ve Tarsos'u bir g�nde kurdu. Ye, i�, neselen, ��nk� diger seyler bundan daha degerli degildir." Seklindeki metnin, parmaklarin anlamini a�ikladigini s�yler.
Anchiale, M.�.333 tarihinde Pers Krali 3.Darius ile yapmis oldugu Issos savasindan hemen �nce Alexander tarafindan alinmisti. Burada su kemerleri, yapi kalintilari, bir h�y�k, Romalilardan kalma Mozaikli bir hamam kalintisi vardir.
Dikilitas
Bekirde K�y�n�n g�neyinde y�ksekligi 15 metre, genisligi 4 metre, kalinligi 2 metre olan bir dikilitas vardir. �zeri islenmis bulunan bu tasin MO. 7. Y�zyilda Yunanlilari yenen Asurlularin bir zafer aniti oldugu bilinmektedir.
Aydincik �ren Yerleri
Tiyatro
G�n�m�zde toprakla kapli olan tiyatronun varligi yapinin moloz taslarla �r�len sirt duvarinin olusturdugu yarim daire bi�imindeki kavisten anlasilmaktadir.
Anit Mezar (D�rt Ayak)
Kent merkezinde, b�y�k kesme kire� taslariyla yapilmis ve halk arasinda "D�rt Ayak" olarak bilinen anit mezar, Il�enin en ilgi �eken antik yapisidir. Kare planli ayak �zerine baldahinli olarak olusturulmus piramidal �atili anit mezar M.S. ge� 2 veya 3 y.y.baslarina tarihlenmektedir.
Piramidal mimari yapisiyla, mausoleum mezar geleneginin devam ettigini g�stermekte olup, olduk�a iyi korunmus durumdadir.
Kentin yakin �evresinde g�r�lebilen diger yapilar, Aydincik-G�lnar yolu �zerinde 15.km.de orman i�indeki kaynaktan kente su getiren kemerler ve kanallar g�n�m�ze kadar ulasan yapilardir.
Buluntular
Bilimsel kazi ve arastirmalarin baslatilmasindan �nceki 1960� li ve 1970� li yillarda, �zellikle antik kent mezarliginda yapilan ka�ak kazilarla veya rastlanti olarak elde edilmis �ok sayida eser bulunmaktadir. Yurtdisina g�t�r�len, sayisi ve nerede oldugu belirlenemeyenlerin disindakiler, Adana, Mersin, Silifke, Anamur M�zelerinde bulunmaktadir. Bunlarin b�y�k bir b�l�m� pisirilmis kil vazolar ile k���k boyutlu, tas, altin, g�m�s, cam esyalar ve sikkelerdir. M.�.3.y.y.da darp edilen II. Ptolemaios�a ait altin sikkeler ile M.�. 6. Ve 5.y.y.a ait drahmiler Kelenderis'e ait �nemli n�mizmatik buluntulardir.
Arkeolog Levent Zoroglu�na g�re, Dogu Akdeniz B�lgesinde ele ge�en ilk eserler olmasi bakimindan Attik at�lyelerinden gelmis "Leythos" denilen seramik vazolar, Kelenderis�in en ilgin� buluntularini olustururlar. Bunlar, beyaz zeminli " siyah fig�rl� "Haimon" grubu, Fig�rs�z siyah g�vdeliler " grubu, "Bezekli Lekythoslar" gibi gruplara ayrilir.
Bozyazi �ren Yerleri
Nagidos
Kelenderis gibi b�lgenin en eski kentlerinden biri olan Nagidos'un kalintilari Bozyazi Il�esinde, kiyiya yakin bir tepe �zerindedir. Hakkinda �ok az bilgiye sahip olunan kentten g�n�m�ze ulasan kalintilar, bu tepenin zirvesine yakin yerdeki surlardan ibarettir. Ayrica Bozyazi �ayi �zerindeki k�pr�n�n ilk bi�iminin Roma �aginda yapilmis oldugu anlasilmaktadir. Ayrica bir suyolu kalintisi ile bir hamamin temelleri yine Ge� Roma, Bizans �agi kalintilari arasinda sayilabilir.
Nagidos'un M.�. V.ve IV. Y�zyillarda Pers egemenligi altinda oldugu, bu d�nemde basilan satraplik sikkelerinden anlasilmaktadir. Helenistik �ag'da, Misir'daki Ptolemioslar'in etkisi altina girmis Ise de, ardindan gelen korsan baskilari kentin zayiflamasina yol a�mistir. Orta �agda Ise, �nemsiz ve yerlesmenin sadece kiyiya �ok yakin Bozyazi Adasi (Nagidussa) �zerinde yogunlastirdigi anlasilmaktadir.
Kilise Burnu
Bozyazi'ya 14 km. uzaklikta Akkaya k�y� sinirlari i�erisinde, halk arasinda Kilise Burnu olarak bilinen, ge� Roma ve erken Bizans d�nemine ait bir �ren yeridir. Burada sur, sarni�, bir kilise ve diger yapilara ait kalintilar bulunmaktadir.
Surun disinda kuzeybati y�n�nde ikisi yan yana, biri arkada olmak �zere �� adet 1. ve 2. Y�zyil'a ait Memurium mezarlarina benzer yapida mezarlar vardir.
Maras Tepesi (Arsione)
Bozyazi'nin 2 km. dogusunda Maras Tepesi �zerinde kurulu olan yerlesim, Misir Krali Ptolemaios'un esi Krali�e Arsione adini tasiyan antik bir liman kentidir. M�. 3.y�zyilda kuruldugu sanilan kentin g�r�lebilen en �nemli kalintilari iki katli mozaik d�seli mezarlar ile �teki yapi kalintilaridir.
Erdemli �ren Yerleri
Elaiussa- Sebaste
Silifke-Mersin karayolu �zerinde Mersin'e 52 km. uzaklikta olup Kumkuyu Belediyesi, Ayas (Merdivenlikuyu) da yer almaktadir. Sehir I� II. y�zyil sonlarinda kurulmustur. Strabon'a g�re, bu sehrin bir b�l�m� kara par�asinda bir b�l�m� de karsi taraftaki adanin �zerinde yer almakta olup, bu antik kent Elaiussa ve Sebasta kentlerinin birlesmesi ile meydana gelmistir. Elaiussa daha eskidir. I� 41 yilinda Antious tarafindan Kapadokya Krali olarak atanan ve I� 20 yilinda Elaiussa'nin �evresinde bulunan daglik Klikya'yi Augustus'tan almis olan kara par�asi haline gelince kent eski �nemini yitirmistir.
Eski adinin tepesi ile bati yamaci ve adanin birlestigi kara par�asi kumla kaplidir. Kumlarin altinda Kral Archelaos'tan �nceki zamanlara ait �esitli tarihi eserler bulunmaktadir. Bunlar iyi korunmus 5 nefli Bazilika, tiyatronun caveasi (Theatron oyugu), su kemerleri, kilise kalintilari, zeytinyagi ve su sarni�lari, iki mermer s�tunlu saray, saray kapisi, bu kapinin 50 m. kuzeyinde �esitli hayvan resimlerini i�eren d�seme mozaikli J�piter tapinagidir. J�piter tapinagi 612 s�tunlu bir Roma mabedi olup, erken Hiristiyanlik d�neminde (5. Y�zyil) kiliseye �evrilmistir. Sehrin mezarligi (Nekropal), dogu ve kuzeydedir. Burada antik bir yolun iki yaninda tas lahit ve mezarlar vardir. Bir lahitin �zerindeki yazit s�yledir: "Hijinos'nun oglu Pl�tinos, sagliginda Sebaste mezarliginda kizi i�in bir lahit yaptirdi. �ld�kten sonra oraya yalniz kizi g�m�lecektir. Eger baska biri g�m�l�rse bu kisinin ailesi Maliyeye 600, belediyeye 300 dinar �deyecektir." Iki katli bir anit mezarin cephesindeki kabartmada ortada kanatlarini a�mis bir kartal, ayaklarinin altinda bir yilan, kartalin sag ve solunda zincirle baglanmis birer �ocuk ve �ocuklari birer kollari zincirlidir. Ayni zincir �zerinde birbirine bakan iki aslan vardir. Bu yapitlarin hepsi Roma devrine aittir. 2003 kazi sezonunda ortaya �ikarilan buluntular arasinda M.�.1, IS1.yy. arasina tarihlenen mermer Afrodithe Heykelcigi, pismis toprak kadin b�st� ve Attis Heykelcigi, �ok sayida cam Unguentariumlar, g�zyasi siseleri, koku kaplari, altin k�pe ve bilezik par�alari, cam k�se ve tabakalar, sikkeler, s�s esyalari ortaya �ikarilmis olup Mersin M�zesinde teshire sunulmustur.
�k�zl� �renyeri
Ayas Kasabasina 12 km. uzakliktadir. Kanlidivane-�anak�i k�y� yol ayirimindan stabilize bir yolla gidilir. �ren yeri Gen� Helenistik, Roma, Erken Bizans d�nemlerinde yerlesim g�rm�st�r. Antik kentin tas d�seli alt yapisi yer yer saglam durumdadir. Bazilikasi, sarni�lari halen ayaktadir. Lahitler kente girisi saglayan stabilize yolun kenarinda bulunmaktadir.
Mut �ren Yerleri
Alahan Manastiri
Evliya �elebi'nin "Ustasinin elinden yeni �ikmis gibi duruyor" diye anlattigi Alahan Manastiri Karaman karayolu �zerinde, Mut'un 20 km. kuzeyinde, orman �r�nleri deposunun yanindan saga sapilan ve 4-5 km. i�eride Ge�imli (Malya) k�y� civarindadir. 1000-1200 m. y�kseklikte ve G�ksu Vadisine bakan dik bir yamaca oturtulmustur.
Hiristiyanligin Kapadokya ve Likonya (Konya)' da yayilmasi sirasinda bu yeni dini kabul edenlerin takibe ugramasi, inanmayanlar tarafindan �ld�r�lme korkusu, Hz. Isa'ya inananlari daglik b�lgelerdeki magara kaya oyuklarinda ibadete zorlamistir. Isa'nin havarilerinden St. Paul ve yine Tarsus'ta yasamis Hiristiyan �nc�lerinden Barnabas 441 yilinda Hiristiyanligi yaymak i�in Konya-Kapadokya ve Antalya-Antakya'ya kadar macerali yolculuklar yapmistir.
Iste bu iki Hiristiyan Aziz'in gezileri sirasinda konakladiklari her yerde anilarina mabetler yapilmistir. Alahan Manastiri bunlardan biridir.
440-442 yillarinda yapilmis oldugu tahmin edilen Alahan Manastir K�lliyesi, Bati Kilisesi, Manastir, Dogu Kilisesi, kayalara oyulmus kesis odaciklari ve �evredeki mezarlardan olusmaktadir. Kilise binalari, Ayasofya M�zesi ile ortak mimari �zellikleri tasimaktadir. S�slemesinde usta bir tas oymaciligi g�r�l�r. Ilk kilise korint baslikla iki dizi s�tunla �� nefe ayrilmistir. Narteksten ana mek�na ge�ilen kapinin atki ve yan dikmeleri kabartmalarla s�sl�d�r. St. Paul, St. Pierre fig�rlerinden baska bir �elengi tasiyan altisar kanatli Cebrail, Mikail'in simgesel yaratiklari ezisi, k�kreyen aslan, kartal ve �k�z sembolleri, Incil yazilarinin tasvirleri, �z�m salkimlari, asma yapraklari ve balik motifleri zengin bir sekilde tasvir edilmistir.
Kiliselerin dogusundaki genis avlunun g�neyinde dinsel t�renlerin yapildigi dehliz, 11 m. uzunlugunda kemerli ve s�tunlu bir galeri seklindedir. Galerinin ortasinda kalabalik kabartma s�sleme ile her yani isli b�y�k bir nis bulunmaktadir. Galeride apsisli vaftizhane ve karsisinda Alahan Manastirinin en g�rkemli yapisi olan mezarlar bulunmaktadir. Bu mezarlarin kuzey duvari kayaya yontulmus, �st �rt�s� yoktur. Ana nefin ortasi ilgin�tir. Burasi paye ve s�tunlara oturan d�rt kemerle �rt�l� kare planli bir kule bi�imindedir. Kuli yukarida sekizgene d�n�st�r�lm�st�r. Kapi �er�evesi s�sl�d�r.
Dagpazari �reni
Mut' un 45 km. kuzeyindeki bu k�yde antik bir sehre ait kalintilar vardir. Bizans Kilisesi ile 15 X 5.50 m. �l��s�ndeki taban mozaik ilgi �ekicidir. Kilise k�y�n ortasina ve en y�ksek yerine kurulmustur. Uzaklardan heybetli g�r�n�r. Hayvan fig�rleri ve geometrik motifler bulunan mozaikler g�r�lmeye degerdir. K�yl�ler tarafindan soguk hava deposu olarak kullanilan sarni�lar vardir.
Balabol �renleri
Mut'un batisinda 40 km. uzakliktaki Yalnizcabag K�y� yakinindaki Degirmenlik yaylasindadir. B�y�k bir antik yerlesim alani oldugu g�r�lmektedir. �ok sayida lahit ve duvar kalintilari vardir.
Silifke �ren Yerleri
Roma Tapinagi
Sehir merkezinde bulunan ve dogu ile g�ney yanlarindaki s�tun tabanliklari orijinal sekilde korunmus olan tapinagin uzun kenarinda 14�er, kisa kenarinda 8�er s�tun bulunmaktaydi. Ancak, her biri 10 m boyundaki Korint baslikli bu s�tunlardan bug�n sadece biri ayakta kalmis olup 3 tanesi de yikilmis durumda yerdedir.
1980 yilinda K�lt�r Bakanligi�nca baslatilan kazi �alismalari araliklarla devam etmektedir. IS II. yy.da yapilmis oldugu anlasilan tapinak V. yy.da planinda �nemli degisiklikler yapilarak kiliseye d�n�st�r�lm�st�r.
IS V. yy.da yasamis tarih�i Zosimos �Tapinak, ovadaki �r�nlerine musallat olan �ekirgelerden kurtulmak i�in G�nes ve Sanat Tanrisi Apollon�dan yardim isteyen ahali tarafindan, �ekirgeler Apollon�un g�nderdigi kus s�r�s�nce yok edilince O�na bir s�kran ifadesi olarak yaptirilmistir� diyorsa da Zeus adina yaptirildigi da s�ylenmektedir.
Cambazli Kilisesi
Adamkayalar�dan sonra H�seyinler K�y�nden ge�ilip Cambazli K�y�ne varilir. Cambazli�nin Helenistik, Roma ve Bizans d�nemlerinde �nemli bir yerlesim merkezi oldugu Uzuncabur� (Diocaesarea) ve Ura (Olba) ile Kizkalesi (Corycus)�ne d�seme antik bir yolla baglantili olmasindan ve g�n�m�ze kadar gelebilmis zengin kalintilarindan anlasilmaktadir. Burada, kaya mezarlarinin yani sira birer k���k mabedi andiran anitmezarlar, lahitler, sarni� ve �zellikle k�y�n girisinde bulunan kilise g�r�lmeye deger tarihi kalintilardir.
Cambazli Kilisesi, benzerleri arasinda orijinal �zelliklerini korumus en iyi durumdaki �rneklerden biridir. Kuzey cephesi tamamen kapali olan yapinin i�indeki iki s�tun dizisinden sagdaki Korint baslikli b�t�n s�tunlarla bunlarin �st�nde siralanan galeri s�tunlari ayaktadir. V. y�zyila ait 20 m X 13 m �l��lerindeki kilisenin apsisi ve t�m duvarlari saglamdir.
Aya Thekla Yeralti Kilisesi (Meryemlik)
Tasucu yolu �zerinde 4. Kilometreden saga d�n�l�p bir km gidildiginde Hiristiyanligin en eski ve en �nemli merkezlerinden biri olan Meryemlik�e varilir. Meryemlik�in tarihi Azize Thekla�nin buraya gelisi ile baslar.
Isa Peygamber�in havarilerinden St. Paul��n vaazlarindan etkilenen 17 yasindaki Thekla kendini Hiristiyanlik dinine adar. St. Paul��n bu degerli �grencisi Konya ve Yalva�ta Hiristiyanligi yaymak i�in propaganda yaparken paganlarin baskilarina maruz kalip, �ld�r�lecegini �grenince ka�ip Seleucia�ya gelir ve sonradan kiliseye �evrilen bir magarada saklanir. Sigindigi magaradan y�redeki insanlara �ok tanrili dine karsi Hiristiyanlik inancini yayarken mucizeler yaratarak hastalari da iyilestirir. Yine �ld�r�lecegi bir sirada bu magarada kaybolduguna inanilir.
Aya Thekla�nin i�inde yasadigi magara onun kaybolusundan sonra Hiristiyanlarca kutsal sayilmis; ta ki bu din I.S. 312 yilinda serbest birakilincaya kadar gizli bir ibadet yeri olarak kullanilmistir. Bu magara daha sonra IV. yy.da kiliseye d�n�st�r�lm�st�r.
Hiristiyanligin resmen kabul�nden sonraki d�nemlerde bir�ok yapi ile bezenen Meryemlik�te Magara Kilisesinden baska, bu magaranin �zerinde bug�n sadece apsisinin bir b�l�m� ayakta kalan Azize Thekla Kilisesi; imparator Zenon tarafindan Aya Thekla�ya ithafen yaptirilan kilise ile Kuzey Kilise; hamam, bir�ok sarni�, mezarliklar ve sehir suru kalintilari g�n�m�ze kadar gelmistir.
Tasucu (Holmi)
Silifke - Antalya karayolunun 10. km. Tasucu�nun bulundugu yerde M.�. VII. Yy.da kurulan eski Holmi kolonisinden bug�ne hi�bir tarihi eser kalmamistir. Holmi uzun s�re varligini s�rd�rm�s, ancak korsan saldirilari nedeniyle M.�. IV. y�zyildan sonra zayiflamaya baslamistir. B�y�k Iskender�in komutanlarindan ve Suriye Kralligi�nin kurucusu Selefkos Nikator sehrin bu zayif durumunu firsat bilerek kolayca ele ge�irmis; halkini da bug�nk� Silifke�nin bulundugu yere yerlestirmistir.
Yolcu trafigi a�isindan T�rkiye ile KKTC arasindaki en �nemli kapi olan Tasucu, bug�n modern bir turistik belde olarak hizla gelismektedir.
Tasucu�nun 2 km batisindaki bir tepenin g�ney yamacinda yerli halkin Manastir diye Isimlendirdigi antik Mylai �ren yerinde ge� Roma ve erken Bizans d�nemlerine ait yapi kalintilari bulunmaktadir.
Liman Kalesi
Tasucu - Antalya karayolunun hemen kenarinda ve deniz kiyisindadir. Tasucu�na 7 km mesafedeki kale Osmanli yapisi olup, XIV. yy.da insa edilmistir. G�n�m�ze dek kalan az tahrip g�rm�s kalelerden biridir.
Kilikra Afrodisiasi
Halk arasinda Ovacik Yarimadasi olarak bilinen, arkeoloji literat�r�nde Kilikya AfrodISiasi diye ge�en bu antik yerlesim merkezine Silifke - Anamur karayolunun 35. Kilometresinde g�neye ayrilan tali bir yolla varilir. M.�. XII. yy.da yapildigi tahmin edilen ve toplam uzunlugu 4 kilometreye yaklasan kiklopik sur duvarlari ve bur�lar g�r�lebilen en eski kalintilardir.
Antik kentin en �nemli eseri St. Pantaleon Kilisesi�dir. IS IV. y�zyila ait kilisenin tabani tamamen mozaikle kaplidir. Geometrik sekiller, bitki ve kus motifleriyle s�sl� mozaik taban olduk�a iyi korunmus durumdadir. S�valye evleri, sarni�lar ve nekropol g�r�lebilecek diger antik kalintilardir.
Demircili (Imbriogon) Anitmezarlari
Silifke - Uzuncabur� karayolunun 10. kilometresinde, antik Imbriogon sehrinin soylularina ait tek ve �ift katli anitmezarlar vardir. D�rt tanesi hemen yol kenarinda bulunan anitmezarlar I.S. II. yy Roma d�nemi kalintilaridir.
Uzuncabur� (Diocaesarea)
Mersin�in en �nemli ve en iyi korunmus tarihi kalintilari Silifke�nin 30 km kuzeyindeki Uzuncabur� beldesindedir. Helenistik �agda merkezi Uzuncabur�un 4 km dogusundaki (ura) Olba Kralligi�nin ibadet yeri olan bug�nk� Uzuncabur� yerlesim yeri, Roma d�neminde, I.S. 72 yilinda Imparator Vespasianus zamaninda Olba�dan ayrilarak Diocaesarea (Tanri-Imparator Kenti) adiyla �zerk, kendi adina para basabilen yeni bir site durumuna getirilmistir. Diocaesarea�daki Zeus Tapinagi, bur� ve piramit �atili anitmezar Selefkoslar, yani Helenistik; s�tunlu cadde, tiyatro, t�ren kapisi, �esme, Sans Tapinagi ve Zafer Kapisi Roma d�neminden kalma yapilardir. V. yy.da Hiristiyanligin y�rede gelismesi ile Zeus Tapinagi kiliseye d�n�st�r�lm�s, ayrica yeni kiliseler de yapilmistir. Bizans d�neminin ardindan Anadolu T�rkleri buraya sehrin sembol� olan y�ksek burcun ismini vererek �Uzuncabur� demislerdir.
Uzuncabur�taki Belli Basli Kalintilar Sunlardir
S�tunlu Cadde
Tiyatronun �n�nden ge�en s�tunlu cadde Zeus Tapinagi�nin yaninda kent kapisindan gelen diger bir s�tunlu cadde ile kesisir ve Sans Tapinagi�nda son bulur. IS I. yy.dan kalma S�tunlu Cadde�deki s�tunlarin hepsi yikilmis ve mimari par�alarinin �ogu yok olmustur.
T�ren Kapisi
IS I. yy.dan kalma T�ren Kapisi her biri 1 m �apinda ve 7 m y�ksekliginde Korint baslikli s�tunlarla heybetli bir yapidir. S�tun g�vdelerinden �ikan konsollar �zerinde zamaninda heykeller bulunmaktaydi. Yarisi yikilmis olan T�ren Kapisi�nin 5 s�tunu ayaktadir.
Zeus Tapinagi
T�ren Kapisi�ndan sonra antik �esmeyi ge�ince s�tunlu caddenin solunda bir avlu i�erisindeki Zeus Tapinagi�nin Selefkos Nikator (M.�. 312 - 295) tarafindan yaptirilmis oldugu d�s�n�lmektedir. Zeus Tapinagi, Anadolu�da d�rt bir yani tek sira 36 s�tunla �evrili, Korint tarzinda Peripteros planli, en eski tapinaklardan biri olarak sanat tarihinde �nemli bir yere sahiptir. Romalilar tarafindan da kullanilan tapinak, Hiristiyanlik d�neminde, V. yy.da �nemli degisikliklerle kiliseye �evrilmis; cella�si yikilip s�tunlarin aralari �r�lm�s ve buralara kapilar konmus, dogusundaki s�tunlar kaldirilarak yerlerine apsis eklenmistir.
Zeus Tapinagi iki bin seneyi askin yasi ve bug�nk� muhtesem g�r�n�m� ile ge�en zamana meydan okurcasina hala ayakta durmaktadir.
Sans Tapinagi (Tychaeum)
S�tunlu caddenin bitimindeki Sans Tapinagi I.S. I. y�zyilin ikinci yarisinda yapilmistir. Bug�n besi ayakta olan, 6�sar m y�ksekligindeki yekpare granit 6 s�tunun tasidigi arsitravdaki kitabe, tapinagin kentin soylularindan Oppius ile esi Kyria tarafindan yaptirilip kente hediye edildigini bildirmektedir.
Zafer Kapisi
G�ney - kuzey y�n�ndeki ikinci s�tunlu yol �zerinde ve Zeus Tapinagi�nin kuzeyinde bulunan kapinin ortasinda bir b�y�k; yanlarinda iki k���k kemerli girisi vardir. �zerindeki kitabede, depremde zarar g�ren kapinin Roma Imparatorlari Arcadius (395 - 408) ile Honorius (395 - 423)�un birlikte y�netimleri sirasinda �nemli �l��de onarim g�rd�g� yazilidir. Anitsal nitelikli kapinin �esitli yerlerindeki konsollarda vaktiyle heykel ve b�stlerin yer aldigi anlasilmaktadir. �Zafer Taki� g�r�n�ml� bu muhtesem yapi Zafer Kapisi olarak anilir.
Tiyatro
Roma Imparatorlari Marcus Aurelius (161 - 180) ile Lucius Verus (161 - 169)�un birlikte y�netimleri sirasinda yapilmis oldugu burada bulunan bir yazittan anlasilmaktadir. Yer olarak dogal �ukur bir arazi se�ilerek oturma basamaklari arazinin meyilinden faydalanilarak yapilmistir.
Helenistik Anitmezar
Uzuncabur� beldesinin g�neyindeki bir tepe �zerinde yapilmis olan anitmezar Dor bi�imindeki mimarisi ile y�rede tektir. Piramit �atili, 15 m y�ksekligindeki mezar anit 5,5 m X 5,5 m �l��lerinde kare planlidir. 2300 yillik anitmezarin Selefkoslar veya Olba Kralliginin y�neticilerinden birine ait oldugu tahmin edilmektedir.
Helenistik Y�ksek Kule
Sehri �evreleyen surlarin kuzeydogu kenarinda bulunan 5 katli kule 16 m X 13 m oturumunda ve 23 m y�ksekliginde olup yapiminda hi� har� kullanilmamistir. Her kati kendi i�inde b�l�mlere ayrilmis olan kule, y�neticilerin yasadigi bir mek�n oldugu kadar, tehlike aninda halkin sigindigi ve sehir hazinesinin korundugu g�venli bir yer olarak ta kullanilmaktaydi. Kule kapisi �zerindeki yazittan, M.�. III. y�zyilin 2. Yarisinda Tarkyares tarafindan yaptirilmis oldugu anlasilan kule, ge�irdigi yangin sonucu vali Petronius�un emriyle IS III. yy solarinda onarim g�rm�st�r. Eski paralarin �st�nde amblem olarak kullanilan bu g�zetleme ve barinma kulesi y�ksek olusu nedeniyle bug�nk� beldenin ismine de kaynak olmustur: Uzuncabur�.
Kiliseler
Hiristiyanligin b�lgeye gelmesiyle, V. yy.da Zeus Tapinagi�ndan d�n�st�rme kiliseden baska �� kilise daha yapilmistir. Bunlar, kule yakinindaki Stefanos Kilisesi, nekropoldeki Mezarlik Kilisesi ve tiyatro yanindaki k���k bir kilisedir. Bunlardan �ok az kalinti mevcuttur.
Nekropol
Kentin kuzeyindeki bir vadinin her iki yamacina yayilmis olan nekropol sahasi, hem Helenistik, hem Roma, hem de Bizans d�nemlerinde kullanilmis olup kaya oyma �ok sayida mezar vardir.
Ura (Olba)
Uzuncabur�un 4 km dogusundaki Ura, Helenistik d�nemde Olba Kralligi�nin merkezi ve �nemli bir ticaret sehri idi. Bir tepenin �zerinde kurulmus bulunan antik kentten g�n�m�ze kadar gelebilmis kalintilar arsinda �esme binasi, su kemeri, evler, tiyatro ve nekropol bulunmaktadir. Buradaki en �nemli yapitlardan biri olan �esme binasi Septimus Severus (IS 193 - 211) zamaninda yaptirilmistir. Lamus Deresi�nden alinan su kanal, t�nel ve akuad�klerle bu �esmeye akitiliyordu.
Diger bir �nemli eser Ise nekropol�n bulundugu vadi �zerine kurulmus, 150 m uzunlugunda, 25 m y�ksekliginde d�rt kemerli akuad�kt�r. Bu su kemerinin korunmasi ve �evrenin g�zetlenmesi i�in kuleler insa edilmis olmasi yapinin �nemini g�stermektedir. Antik �esme ile ayni d�nemde yapilmis olan su kemeri, Bizans Imparatoru II. Justin y�netimi sirasinda, 566 yilinda onarim g�rm�st�r. �esmenin yaninda bulunan tiyatro binasindan bazi oturma basamaklari ile sahnenin bir b�l�m� g�n�m�ze dek kalabilmistir.
Olba kentinin olduk�a genis olan nekropol sahasinda kaya mezarlari ve lahitler g�r�lebilir.
G�zl�kule
Neolitik �agda (M.�. 5000) toprak tepe �zerinde kurulmus en eski medeniyeti yasamasiyla Anadolu k�lt�r�ne isik tutan �nemli yerlesim merkezlerinden biridir. Ilk �agda Tarsus limani olarak kullanilmistir. Sehrin g�neydogusunda bug�n park olarak aga�landirilmis 300 m. uzunlugunda ve 22 m. y�ksekliginde bir h�y�kt�r.
Burada 1934-1938 ve 1947 yillarinda Hetty Goldman tarafindan yapilan Arkeolojik kazilarda, Neolitik d�nemden Islam d�nemine kadar �esitli yapitlar bulunmustur.
Neolitik d�neme ait, siva par�alari, opsidon ara� ve gere�ler, ok u�lari, k���k mizraklar, seramikler, Kalkolitik d�neme ait i�erisinde �l�lerin g�m�ld�g� k�pler, testi ve ��mlekler, ayni mimari tarzda yapilmis �st �ste ev tabanlari.
Tun� d�nemine ait Tun� silahlar, m�h�rler, d�rtgen planli tas ve kerpi� evler gibi ilk mimari kalintilari. Bu �agda kentlesme ve siniflasma ortaya �ikmis, kent yangindan sonra surlarla �evrilmistir. Hitit d�neminde Kuziwatna Krali Isput Ahsu ile Hitit Krali Telepinus arasinda yapilan anlasmanin k���k bir b�l�m�, G�zl�kule'de bu anlasmayi yapan isput Ahsu'nun �evresi �ivi ile yazili, ortasi Hiyeroglif bir m�hr�, Hitit krali 3. Hattusil'in karisi Hepa'ya ait m�h�r, bir arazi bagisi ile ilgili bir �ivili yazili Hitit tableti, bir din adami tasvir eden kristal bir heykelcik ve Bogazk�y surlarina benzer bir kale kalintilari bulunmaktadir. G�zl�kule'de �ikarilan eserler Adana M�zesi'nde sergilenmektedir.
Donuktas
Il�enin, Tekke Mahallesinde bulunan Donuktas Il�edeki anitlarin en eskisi olarak bilinmektedir. Yapi �zellikleri ile bir Roma mabedi olmasi muhtemeldir.
Dikd�rtgen seklinde i� i�e b�l�mleri bulunan �ok eski bir yapidir. Tekke Mahallesindedir.
Gayet kalin dis duvarlarin boyu 115 m., yapinin genisligi distan disa 43 m, y�ksekligi 7 m, kalinligi 6.60 m.dir. Prof. Nezahat Baydur'un y�r�tt�g� kazi �alismalarindan, bu yapinin tapinak oldugu anlasilmistir.
Donuktas'i gezen gezginlerden Sefir Barbaro, 1545 yillarinda yazdigi eserinde buranin bir saray oldugunu yazar, Hollanda'nin Tarsus Konsolosu Barker, 1835'de yazdigi "Kilikya" adli eserinde "Donuktas bir kral ailesi mezaridir. Fakat Serdanapol'in mezari degildir. ��nk� Serdanpol Ninova'da yakilmistir." Demektedir. Donuktas bazi kitaplarda da Jupiter Mabeti olarak ge�mektedir. Bir efsaneye g�re Donuktas bir h�k�mdarin sarayi olup G�zl�kule �zerindeymis, H�k�mdar burada kizi ile yasarmis, zamanin peygamberi bu h�k�mdara darilarak sarayina tekme vurmus. Saray ters d�nerek yuvarlanmis ve bug�n bulundugu yere d�sm�s.
Altindan Ge�me (Roma Hamami)
Roma Imparatorluk �agindan kalma, Tarsus'un g�rkemli yapilarindan olan Hamam kalintisi Il�e merkezinde olup, Eski Cami'nin 50 m kuzeyinde yer almaktadir. Hamam kalin Horasan tabakalari, moloz taslardan ve tuglalardan yapilmistir. Kalin duvarin i�inde yer yer baca ve havalandirma k�nkleri ve duvar i�inde tugladan k�r kemerler mevcuttur. Hamamin dogusundaki duvarlar kismen saglam olarak kalmis ve �st�n� kubbeyle �rt�l� oldugu yarim kalan kubbe ayaklarindan anlasilmaktadir. IS 2-3. y�zyila ait oldugu tahmin edilen yapinin kuzey ve bati b�l�mleri tamamen yikilmis, g�ney duvarinda 3,5 m. genislikte, 4 m y�kseklikte delik a�ilmak suretiyle yol ge�irilmistir. Bu nedenle buraya halk tarafindan altindan ge�me denilmektedir.
Kleopatra Kapisi (Deniz Kapisi)
Kleopatra Kapisi, Tarsus'un girisindedir. Bizans D�neminde insa edilen kent surlarinin Dag Kapisi, Adana Kapisi ve Deniz Kapisi bulunuyordu.
Evliya �elebi Seyahatnamesinde Tarsus'u anlatirken bu kapi i�in iskele kapisi ismini takmistir. Kapinin yapiminda Horasan harci kullanilmistir. Kapinin kenari at nali seklinde ve yerden y�ksekligi 6.17 m, derinligi Ise 6.18 m.dir. Tarsus'un 18. Y�zyil sonlarina kadar olduk�a saglam �� kapili surlari, 1835 yilinda Misirli Ibrahim Pasa tarafindan yiktirilmis ve sadece iki ayak �zerinde tek kemerli deniz kapisi kalmistir.
Misir'in �nl� krali�esi Kleopatra'nin sevgilisi Romali General Antonius ile Tarsus'da bulusmak �zere geldiklerinde, o zamanin limani olan G�zl� Kule'de b�y�k bir t�renle karsilanmislar ve Deniz Kapisindan sehre geldigi s�ylenir. Bu nedenle Deniz Kapisina Kleopatra Kapisi da denir
Onur Yaziti (Yeni Hamam)
Yeni Hamam Il�emiz Merkezinde Ulu Camiinin yaninda yer almaktadir. Hamamin giris kapisi �zerindeki kitabeden 1785 tarihinde yapilmis oldugu belirtilmektedir. Bu kitabenin onarim sonrasi konuldugu sanilmaktadir. Hamam klasik T�rk hamamlarinin �zelligini tasimaktadir. Hamamda soyunma, iliklik, sicaklik k�lhan olmak �zere d�rt b�l�m mevcuttur. Soyunma yeri besik tonozla, iliklik ve sicaklik b�l�m� kubbe ile �rt�l�d�r. Sekizgen planli sicaklik kisminda d�rt yanda eyvanlar ve bunlar arasinda halvet odalari bulunmaktadir.
Yeni Hamam'in duvarinda bulunmakta olan bu yazit 1982 yilinda yerinden �ikarilip simdiki yeri olan Kleopatra Kapisinin kuzeyine yerlestirilmistir. Boyu 1.45 m. eni 0.52 m.dir. Romalilar zamaninda bir heykelin kaidesi olarak kullanilmistir. �zerindeki yazitin T�rk�e �evirisi s�yledir.
"Bu heykel imparatorluk tapinaginin koruyuculugunu iki kez yapmak, gerek kent, gerekse Kilikya eyalet y�netiminde bazi sivil ve resmi islerde �zel sorumluluk ve yetkilere sahip olmak ve bagimsiz eyalet meclISi kurmak gibi pek�ok ve se�kin ayricaliklarla onurlandirilmis bulunan Kilikya, Isaura ve Lycaonia eyaletlerine baskanlik eden, en b�y�k, en g�zel ve en �nde gelen baskent olan Severus Alexander'in Septimus Severus'un Caracalla'nin ve Handrianus'un kenti Tarsus tarafindan dindar ve talihli efendimiz imparator Marcus Aurelius Severus Alexander'in esenligi i�in dikilmistir."
Yazit, Severus Alexander'in imparator oldugu yillar arasinda yani M.S. 222-235 yillarina tarihlenmistir.
Justiniaus K�pr�s� (Ba� K�pr�s�)
Modern Tarsus kentinin dogusunda bulunan Justiniaus k�pr�s�ne halk tarafindan eskiden sehre giriste alinan Bac Vergisinden dolayi Bac K�pr�s� denilmektedir.
Adana-Ankara karayolunun Tarsus girisinde ve kuzeyindedir. Berdan (Tarsus) �ayi �zerindeki k�pr�, I.S.VI. y�zyilda Bizans Imparatoru Justiniaus (M.�.527-566) tarafindan yaptirilmistir. Birka� kez ve en son olarak 1978 yilinda restore edilmistir.
Eski d�nemlerde k�pr�den ge�me parali oldugundan bu k�pr�ye vergi anlamina gelen Bac adi verilmistir.
Tarsus Selalesi Ve Roma Mezarlari
Tarsus Il�e Merkezinin kuzeyinde Berdan (Kydnos) �ay'i �zerindedir. Berdan nehrinin bu b�l�m�nde nehir suyu 4-5 metrelik bir y�kseklikten d�k�lerek selale meydana getirmektedir. Romalilar d�neminde selalenin bulundugu alan nekropol (mezarlik) olarak kullanilmistir. Selalenin bulundugu alanda konalemera yapiya sahip kayalara oyularak yapilmis mezarlar nehrin akis y�kseltisi altinda ortaya �ikmasindan sonra olduk�a tahrip olmus durumdadir.
Cumhuriyet Alani Antik Kenti
Tarsus Il�esi Merkezinde �ok katli otopark projesi temel hafriyat �alismalari esnasinda zemin seviyesinin 5 m. altinda antik bir yola tesad�f edilmistir. 68 m.lik b�l�m� ortaya �ikarilan yolun genisligi 7 m. olup, poligonal teknikte bazalt tastan insa edilmistir. Yolun altinda 1.70 m. y�kseklikte, 70 cm. genislikte orijinal kanalizasyon IS temi ve tali kanallarla, cadde kenarlarinda konglemera tastan yagmur sularini toplayan kanallar mevcuttur. Antik yolun sag tarafinda s�tunlu stilabot yer almaktadir. Roma d�neminde yapildigi tahmin edilen yolun Bizans ve Islami d�nemlerde de kullanildigi yapilan �alismalardan anlasilmistir. Kazi �alismalari devam etmektedir.
Antik Mezar Kalintisi
Tarsus Il�esi, Caminur Mahallesi, 305 ada, 21 parsel �zerinde yapilan Emniyet Sarayinin temel atma hafriyat esnasinda ortaya �ikan kesme kire� tasindan insa edilen anit mezarin g�neyinde bir giris kapisinin bulundugu, girisin her iki yaninda birer kilinesi bulunan bir oda ile baglantili ikinci bir odanin bulundugu g�r�lm�st�r. �st b�l�m ikinci katta, orta zemine a�ikligi olan ve yanlarda kilineler bulunan bir mek�n ve bu mek�nin kuzeyinde y�ksek kilineli bir mek�nin daha mevcut oldugu tespit edilmistir. M�ze M�d�rl�g�nce y�r�t�len �alismalar sonucunda mezar i�inde bulunan pismis toprak lahitler ve diger buluntular M�ze M�d�rl�g�ne tasinmistir.
Roma Yapi Kalintisi
Tarsus Il�esi Merkezi, Eski �merli Mahallesi, 875 ada, 101 parselde Milli Egitim Bakanliginca yaptirilmak Istenen Barbaros Hayrettin Lisesi insaati hafriyat �alismalari sirasinda zeminden 3.30 m. alt seviyede a�iga �ikan, Roma d�neminde yapildigi belirlenen yapi kalintisi dikd�rtgen planli olup, besik tonozludur. Kesme kalker tasindan yapilma, sivali, dogu bati ekseninde olan koridorun uzunlugu 37.13 m. genisligi 3.30 m. dir. Dogu bati dogrultusunda uzanan koridorun kuzey cephesinde 8 kapi a�iti, g�ney cephesinde ise kazi sonucu a�iga �ikarilan bir merdiven girisi, binaya girisi saglayan ve i�i temizlenen, duvarlari freskli, zemini mozaikli oda ve 3 kapi a�iti bulunmaktadir. Dogu cephede de kemerli bir kapi a�iti bulunmaktadir. Roma yapisi Adana K�lt�r ve Tabiat Varliklarini Koruma Kurulunun 19.01.1998 g�n ve 2951 sayili karari ile tescil edilmis ve koruma altina alinmistir.
Saglikli K�y� Antik Yolu Ve Kapisi
Saglikli K�y� Tarsus'a 15 km. uzaklikta olup, k�y�n yukari daglik kisminda ana kaya �zerinde tas levhalarla d�seli Roma yolu vardir. Roma yolu y�ksek bir yerde olup, buradan Tarsus ve civari sahile kadar g�r�lebilmektedir. Yolun genisligi yaklasik �� metredir. Ve 3 km. lik kismi saglam durumdadir. Yolun her iki tarafinda bulunan korkuluk duvari yol boyunca devam etmektedir. Yol g�zerg�hi �zerinde Roma ve Bizans devirlerine ait mezarlar ve yolla ilgili yazili onarim kitabeleri bulunmaktadir. S�z konusu bu roma yolu �zerinde kemerli bir yapi vardir. Bu kapinin zafer taki ve Kilikya sinirlarinin baslangi� yeri oldugu veya sinir kapisi olarak yapildigi tahmin edilmektedir. Tek sira kesme tastan yapilan kapinin genisligi 8.80 m, y�ksekligi Ise 5.20 m.dir.
�avuslu K�y� G�zetleme Kulesi
Tarsus-Pozanti karayolunun 25. Km.sinden saga d�n�lerek 7 km. stabilize yoldan sonra �avuslu K�y� mevkiindeki g�zetleme kulesine ulasilir. Vadiye h�kim bir tepe �zerinde bulunan ve orta�agda insa edilen g�zetleme kulesi d�rtgen planli, duvarlari kesme tastan yapilmistir. Iki katli olan yapinin orta kat ahsap kiris yerleri g�r�lmektedir.
G�lek Kalesi
Tarsus Il�esine bagli G�lek Beldesinin kuzeydogusunda y�ksek kayalik dag �zerindedir. G�lek Bogazina h�kim olan kale, olduk�a d�zg�n taslardan �zenle yapilmistir. Kalenin surlari savunmaya zayif noktalardan k�seli ve yuvarlak kulelerle takviye edilmistir. Kaleye giris, kemerli abidevi bir kapidandir. Kale olduk�a tahrip olmus durumdadir.
Sarisih Hani
Sarisih Hani, Tarsus Il�esi, �ukurbag K�y�, Sarisih Mahallesi yerlesim alaninin batisinda bulunmaktadir. Han dogu-bati eksenli olup, tahminen 30 m. uzunlugunda, 12 m genisliginde ve 5-6 m y�ksekligindedir. Dikd�rtgen planli han k���k kesme taslardan Horasan harci ile yapilmistir. G�ney cephede yuvarlak tonozlu giris koridoru bulunmaktadir. Hanin i�i yuvarlak tonozludur. Tonozun �st� distan beton ile doldurulmustur. Yapinin muhtemelen beylikler d�neminde yapildigi sanilmaktadir. Hanin yaninda bir de �esme bulunmaktadir.
Su Kemeri
Tarsus Il�e Merkezinin 700-800 m kuzeydogusunda bulunan Su Kemeri 10X3 m. ebatlarinda, 12 m. y�ksekligindedir. Yapinin i�i moloz taslardan har� kullanilarak yapilmis, y�zeyi Ise tugla ile d�zg�n bir sekilde insa edilmistir.
Mahmut Aga H�y�g�
Tarsus- Adana karayolunun sag tarafinda Mahmutaga K�y�n�n bitisiginde bulunmaktadir. Genis yayvan h�y�g�n �st kismi tarla malikince d�zeltilmis ve tahrip edilmistir. H�y�kte Hitit d�nemine kadar olan katlar tespit edilmistir. H�y�k Adana Koruma Kurulunca tescil edilmistir.
Aliefendioglu K�y� H�y�g�
Tarsus Il�e Merkezine bagli Aliefendioglu K�y� sinirlari i�inde yer almaktadir. H�y�k Adana Koruma Kurulunun 21.10.1992 tarih ve 1311 sayili karari ile tescil edilmistir.
Nacarli K�y� H�y�g�
Tarsus Il�esi, Nacarli k�y� sinirlari i�inde yer almaktadir. H�y�k k�y�n batisinda y�ksek bir tepelik �zerinde olup, �st d�zeyde yogun Roma Bizans d�nemi seramik kalintilari bulunmaktadir. Ayrica k�y�n i�inde ge�en dere �zerinde tek kemer g�ze sahip bir orta�ag k�pr�s� vardir. H�y�k koruma altina alinmistir.
Tepe K�y� H�y�g�
Tepek�y� sinirlari i�inde bulunan h�y�k dogal bir tepe �zerinde yer almaktadir. H�y�kte su sarni�lari, topraga g�m�l� pt. k�pler ve yogun yapi malzemeleri bulunmaktadir. H�y�k koruma altina alinmistir.
Kaklik Tasi K�y� Nekropol Alani Ve �renyeri
Kakliktasi K�y� sinirlari i�inde vadiden batiya y�kselen kaya k�tlesine oyulmus Roma devrine ait mezarlar toplulugu bulunmaktadir. Kaya mezarlarindan i�eri girildiginde genis mezar odasi ve ortada dikd�rtgen �ukurluk ve mezar odasinin yanlarinda �l� hediye nisleri yer almaktadir. S�z konusu nekropol alaninin �evresinde k���k yerlesim alanlari mevcuttur.
Karadiken K�y� Mezar Aniti
Karadiken K�y�nde y�ksek�e tepe �zerinde disi kesme taslardan yapilmis mezar anita M.S. 2.- 3.yy. tarihlenmektedir. Anitin �st kismi yikilmistir. I� �rg�s� ara kisim molozlarla doldurulmustur.
Belen K�y� Nekropol Alani Ve �renyeri
Belen K�y� yakininda kire� tasi kayalik �zerinde IS2 ve 3. yy. Roma devri lahit ve kaya mezarlarin bulundugu nekropol alani bulunmaktadir. Yakin �evresinde k���k bir �renyeri mevcuttur.
Kesb�k� K�y� Nekropol Alani Ve �renyeri
Kesb�k� K�y� sinirlari i�inde anayola girisin sag ve solunda IS 3-4. y�zyila tarihlenebilen genis bir nekropol alani bulunmaktadir. Nekropol alaninin dogusunda tepe d�zl�g� �zerinde ayni devre tekab�l eden bina ve su sarnici kalintilari yer alir. En ilgi �ekici olani, yolun sol girisindeki kayaya oyulmus mezarlardir. Kesb�k� k�y�n�n i�inden ge�en �ayin geldigi g�zerg�h i�inde iki adet mezar ve bir adet k���k bir kaya tapinagi bulunmaktadir. Tapinagin kaya civarina yazilmis bes satir yazi mevcuttur.
�evreli (Muhat K�y� Kilise Kalintisi)
K�y yakininda bir adet 6-7. yy.a ait kilise kalintisi bulunmaktadir. Kilisenin apsIS ve yan duvarlarinin bir b�l�m� ayakta kalabilmistir. Kilisenin duvarlari �ok tahrip olmus, apsISin arka kismi yikilmistir.
�okak K�y� Han Kalintisi Ve �renyeri
�okak K�y� sinirlari i�inde Kuzoluk mevkiinde b�y�k bir han kalintisi yer almaktadir. Duvarlarinin bir kismi saglam olarak g�n�m�ze kadar gelmistir. Han kompleksine yakin kayalik arazi �zerinde yapi kalintilari bulunmaktadir. Ayrica bir de �esme binasi mevcuttur.
Anamur �ren Yerleri
Titiopolis
Anamur'un batisinda Ovabasi k�y� yolu �zerinde 5. km.de sagda, k�y i�inde ve kuzeyindeki hakim tepeler �zerinde �ok genis bir alana yayilan Kalin�ren k�y� kalintilarinin bulundugu yere gelinir. George Evart Bean ve Terence Bruce Mitford 1964-1968 yillari arasinda Kilikya'da yaptiklari incelemeleri sonucunda hazirladiklari Bati Kilikya'da bulunan antik yerleri g�steren haritalarin da bug�nk� Kalin�ren k�y�n�n yerini Titiopolis olarak isaretlemislerdir.
�ren yerinde Hellenistik, Roma ve Bizans d�nemlerini i�ine alan kalintilar yer alir.
Titiopolis antik �aglarda Anemurium'a bagli olmayan bir site konumunda idi.
Antik kentte bug�n g�r�lmeyen bouleuterion, ninfeum, odeon, tiyatro gibi yapilar b�y�k bir olasilikla k�y yerlesmesinin altinda kalmistir.
Kenti d�zenli olarak �eviren sur duvarlari kabaca yontulmus irili ufakli �ok k�seli taslardan yapilmistir.
K�y girisinde solda bah�eler i�erisinde sert gri renkli tastan burmali s�tun �ok �nemli bir yapiya ait olmasi gerekir. Bah�eler i�erisindeki mozaik tabanli mekanlarin islevlerinin ne oldugu dahi anlasilmamaktadir.
Tepelere dogru �ikildik�a ilk �n�m�ze �ikan hamam yapisi b�y�k bir olasilikla bir gimnazyum yapisi olmalidir.
Titiopolis Bazilika - Titiopolis Basilica
Hamamin batisinda narteksi belirgin �� sahinli bazilika yer alir. Yapida sintronon basamaklari vardir. Apsisin saginda ve solunda diakonion odalari yer alir. Bu odalar apsisin arkasinda revakla desteklenmis �ok ama�li bazilika tipini g�sterir.
K�y yerlesmesinin kuzeyinde, surlarla �evrili akropol kalintilari i�erisinde bazilika, hamam ve nekropol sahalarinin bulunusu buranin bir sehir gereksinimine yanit verecek bi�imde ele alindigini g�sterir.
Yukari sehirde bulunan bati ve dogu bazilikalari tamamen tahrip olmustur. Yapilarin zeminleri gri ve beyaz renkli mozaiklerle geobitkisel s�sl� olarak dekore edilmistir.
Titiopolis Mezar-Titiopolis Hereon
Dini yapilarin dogusunda g�rkemli mezarlarin bulundugu nekropol alani yer alir. Buradaki kesme tastan, iki katli tonozlu mezarlar y�celtilmis birka� ayricalikli kisinin anitsal mezarlaridir.
Akropol'�n dogu yamacinda kapaklari templum in antis tarzinda gri renkli sert tastan dikd�rtgen formunda oyularak yapilmis sarkofaj'in cephesinde; kanatlarini a�mis kartal fig�r�, yanlarda girlandlari tasiyan bukranion ve medusa baslari g�r�l�r. Bu lahtin hemen yaninda �n y�z�nde elinde asa tutan sepha �zerinde oturan erkek fig�r� lahitin �n y�z�ne islenmistir.
Kalin�ren'deki ilgin� yapilardan biri de akropol�n kuzey ucunda yer alan tonoz �rt�l� �� ayri mekanli tylos tipli hamamdir. Hamamin su gereksinimi 20 m. ilerdeki ninfeumdan saglaniyordu.
Eski Anamur (Anemurium)
Anamur Il�e merkezinin 6 km. g�neybatisindadir. Kentin ne zaman kurulduguna dair herhangi bir bilgiye ulasilamadigi gibi, Roma Imparatorluk �agi �ncesine giden kalintilara da bu g�ne kadar hen�z rastlanmamistir. Kentin adi sadece bir liman lIStesinde ge�tigi i�in, M.�. 4.y.y.da var oldugu bilinmektedir. Anemurium'un adinin "r�zg�rli yer" anlaminda kullanildigi da antik kaynaklarca ifade edilir. 1.y�zyilda kentin �evresine ilk surlarin yapildigi, bir s�re Kommagene Krali Antiochus'un (38-72) y�netimine birakildigi tarihi bilgiler arasindadir. Kibris'a yakin olmasi nedeniyle, �zellikle Romalilar zamaninda bir ara istasyon konumunda olan Anemurium; ayni zamanda kara yoluyla Toroslardaki en �nemli Roma kentlerinden biri olan Germanskopolis ile baglantiliydi. B�ylece b�lgedeki dogal kaynaklarin ihra� edildigi �nemli bir ticaret kenti olmustur.
Anemurium, 260' da Sasaniler tarafindan ele ge�irilmis 4. ve 5. y�zyillarda Toroslar'dan gelen korsanlar tarafindan sik sik tahrip edilmisti.650 yilinda Arap akinlarina ugrayan kent, bu tarihten sonra terk edilir. 12.ve 13. y�zyillarda Anadolu Sel�uklularinin Mamure Kalesini ele ge�irmelerinden sonra, b�lge T�rk egemenligine ge�er. Anemurium kenti yukari ve asagi kent olmak �zere iki b�l�me ayrilir. En g�z alici yapilari; surlar, 3 adet hamam, tiyatro, odeon (konser salonu) ve palestra asagi kenttedir. Liman Caddesi'nin her iki yanindaki kaldirimlarin belirli b�l�mlerinde yer yer zemin mozaikleri bulunmus olup, bunlarin her kismi m�zede sergilenmektedir. Tonozlu mezarlarin tek ve iki katli �rneklerinin tek katli ve iki katli bir kisminin duvarlarinda freskler ve mozaikler bulunmaktadir. Kentin surlari disinda kalan mezarligi, Anadolu'nun en iyi korunmus �rneklerinden biridir. Kentin i�me suyunu saglayan su kenarlari disinda erken Hiristiyanlik d�nemine ait kilise kalintilari bulunmaktadir.
Anemurium
Anemurium 19. y�zyilda Ingiliz Francis Beaufort'un Akdeniz'de yaptigi Kesifler sonucunda bati d�nyasina tanitilmistir. 1960 yilinda Toronto �niversitesinden ElISabeth Alfoldi Rosenbaum tarafindan kazilar baslatilmistir. Daha sonra Kanada'li Prof. James Russel tarafindan kazilar ve diger bilimsel �alismalar s�rd�r�lm�s 2000 yilinda kazilara son verilmistir.
Anemurium kenti yukari ve asagi kent olmak �zere iki b�l�md�r. En g�z alici yapilari surlar, 3 hamam, 60 m. genisliginde tamamlanamamis tiyatro, 900 kisilik oturma yeri bulunan odeon (konser salonu), paleastra asagi kenttedir. Liman caddesinin her iki yanindaki kaldirimlarin belirli b�l�mlerinde yer yer zemin mozaikleri bulunmus olup, bunlarin bir kismi m�zede sergilenmektedir.
Anamur M�zesinde sergilenen mozaikler i�erisinde; baris�i kral Isaah adina d�zenlenmis mozaikte, palmiyenin iki yaninda yer alan leopar ve oglak betimlemesi nekropol Kilisesi tabaninda bulunmustur.
Kentin surlari disinda kalan mezarligi, Anadolu'nun en iyi korunmus nekropol alanini olusturur. Bunlarin sayisi 350-400 civarindadir. Tonozlu mezarlarin tek ve iki katli �rneklerinin bir kisminin duvarlarinda freskler ve mozaikler bulunmaktadir. Genel olarak mezarlarda lahit odasi, ziyaret mek�ni ve diger eklenti mek�nlari yer alir. Besik tonozlu en eski mezarlarin temelleri b�y�k kire� taslarindan insa edilmistir. Nekropol de g�r�len ikinci mezar tipinde geleneksel plana eklenti mek�nlar olusturulmustur. ���nc� mezar tipi Ise bir bah�e i�erisinde eski tip mezarlara yeni bir �nite olarak eklenmis yapilardan Anemurium Nekropol meydana gelir. Bunlarin disinda edikula formunda, d�rt cephesi kemerli ve kesik koni bi�iminde mezar tipleri de yer alir.
Anemuriumnecropol
Kentin i�me suyunu saglayan su kemerleri (akuaduct) disinda, Erken Hiristiyanlik d�nemine ait birka� kilise kalintisi da saptanmistir.
M�zede sergilenen Anemurium buluntularinin en ilgin� grubunu pismis toprak insan y�zl� yag kandilleri olusturur. Bunun disinda s�s esyalarindan olusan bronz ve kemikten yapilmis bazi mezar armaganlari, Roma �agina ait olan tun�tan yapilmis tanri�a Athena bi�imli bir kantar agirligi, Bizans �agina ait halk sanatini yansitan �esitli malzemelerden yapilmis objeler diger �nemli buluntular arasinda yer alir.
Demiroluk
Anamur-Ermenek karayolunda Abanoz yaylasindan 18 km. sonra sagda Demiroluk kalintilarinin bulundugu yere ulasilir.
Demiroluk kalintilari i�inde ilk dikkati �eken blok kayalar �zerine oyularak yapilmis kaya mezarlaridir. Mezarlarin cepheleri ��gen alinlikli olup, s�tun ve payelerle dekorlandirilmistir.
Bu kaya mezarlarin birinde ��gen alinligin i�inde aslan betimlemesinin iki yaninda "Akroter" s�slemeleri yer alir. Antik kentin bati y�n�nde yine bir kaya mezarinda ��gen alinlik i�inde kalkan tutan, saga dogru hareket halinde saha kalkmis at �zerinde yer alan s�vari y�ksek kabartma olarak islenmistir.
Mezar kalintilari Bozkir yakinlarinda bulunan Isaura antik kenti kaya mezarlari ile b�y�k benzerlik tasir.
K�ristanlik
Anamur-Ermenek karayolunda Akpinar yaylasini ge�tikten sonra Iconium, Germanikapolis �zerinden Anemuriuma ulasan antik yol �zerinde bulunan y�rede "�andir" olarak bilinen �ren yerine gelinir.
Antik kent yukari sehir (akropol) ve yama�larda bulunan nekropol sahalarindan ineydana gelir.
Antik sehirde kuzey bati y�n�nde �ok sayida kaya mezari yer alir. Mezarlarin cephesi "Templum in antis" tarzinda ve iki s�tun paye ile dekore edilmistir.
Azitepe
Anamur Bozyazi karayolunda �ariklar k�y� sinirlari i�erisinde Azitepe kalintilari yer alir.
Antik yerlesimin en dogusunda I.S. 4nc� y�zyila tarihleyebilecegimiz apsisi ve sintronon izleri belirgin genis �l�ekli bazilika yapisi g�r�l�r.
�ren yerinin g�ney dogusunda moloz tastan besik tonozlu hamam yer alir.
Kizil Kilise
Anamur'un 8 km. kuzeyinde Kizilaliler k�y� i�erisinde yer alir.
�ren yeri i�erisinde �� sahinli bazilika g�r�l�r. Yapi 5.-6. y�zyil Isaura yapilarini �agristirir.
Anitli G�zetleme Kulesi
Yapi Anamur-Alanya karayolunun Yakacik k�y� i�erisinde yer alir.
Yapi, kesme tastan kalin temeller �zerinde ve iki katlidir. Mek�n a�ikliklarini yuvarlak tonozlu, �st �rt� besik �atilidir. I.S. 4, 5. y�zyillara tarihleyebilecegimiz g�zetleme kulesi d�neminde �nemli bir karakol yapisi olmalidir.
Otak K�y� Sapel Binasi
Anamur -Alanya karayolunda Yakacik'tan sonra saga d�n�nce 10. km. de solda Kaladran �ayinin kenarinda Otak Sapeli yer alir.
Ge� Bizans d�nemine ait yapi moloz ve kesme tastan tek sahinli apsinin iki yaninda k�lt odalari bulunan k���k bir yapidir.
Ayvasil
Anamur - Ermenek karayolundan 2 km. uzaklikta, sagda basit kale surlari, yapi kalintilari ve bir hamam yer alir.
Kandacik Nekropol�
Anamur Ermenek karayolunda Malaklar k�y� yakinlarindaki Kandacik Nekropol�nde Roma d�nemine ait k�p bi�iminde mezarlar ve diger yapi kalintilari g�r�l�r.
Arap �ukuru
�ukur Abanoz k�y� yakinlarinda Arap �ukuru mevkiinde y�ksek kayalar �zerinde yer alan y�zlerce oyuk ahsap mertekler �zerine yerlestirilmis lahitlerin oyuklarina ait olmalidir. �ren yerinde ayrica ��gen �atili ha� kabartmali kaya mezarlari g�r�l�r.
Sihardici
Arap �ukuru yakinlarinda y�ksek hakim tepe �zerinde yer alan antik kent asiri tahrip olmustur. �ren yerinde g�r�len korint tipi s�tun basliklari ve diger mimari par�alar �nemi yapilara ait olmalidir.
Halkali
Anamur-Ermenek karayolu �zerinde Abanoz yaylasini ge�tikten sonra solda ormanlik saha i�erisinde halkali kalintilari yer alir. �ren yeri i�erisinde Roma d�nemine ait ��gen alinlikli ve s�tunlu kaya mezarlari dikkat �eker.
Abanoz
Anamur-Ermenek karayolunda Abanoz Yaylasinda sagda hakim tepeler �zerinde son derece tahrip olmus kent kalintilari g�r�l�r. Antik kentin saginda nekropol sahasinda saglam kalabilmis kaya mezarlari yer alir.
Zincirlitepe
Anamur'un batisinda Kizilaliler k�y�n�n kuzeyinde hen�z fonksiyonu ��z�lememis sayisiz yapi kalintisi ve nekropol alani yer alir.
Filir Kalesi
Anamur'un kuzeybatisinda Vilayet k�y� yakinlarinda Filir kale kalintilari yer alir.
�ren yerinde Ge� Roma d�nemine ait bir sarni�, basit kale surlari ve nekropol alani g�r�l�r.
G�z Tasi
Anamur'un batisinda Saridana k�y� sinirlan i�erisinde solda bir tepe �zerinde asiri tahribat nedeniyle islevleri anlasilamayan mimari kalintilar yer alir.
Ovabasi
Anamur'un batisinda Ovabasi k�y� sinirlan i�erisinde bulunan �ren yerinde Ge� Roma ve Bizans d�nemlerine ait apsis'i belirgin bir bazilika, sarni�lar ve nekropol alani g�r�l�r.
Ninfeum
Saridana k�y� yakinlarinda yer alan anitsal �esmenin s�tunlu cephesinde ortasi aslan ve med�sa baslariyla dekore edilmistir. Yapi Roma d�nemine aittir.
Zavrak Tas
Anamur'un kuzey batisinda Filir Kalesi yakinlarinda yer alir. Kalinti y�renin gri renkli blok tasindan yapilmistir. Tasin tam merkezinde apsis bi�imindeki genis a�iklik nedeniyle zavrak (pencere) tas diye adlandirilmistir.
Rit�el ama�li kullanildigi sanilan anit eser Hitit d�nemine ait olmalidir.
Kudret Kalesi
Anamur'un yayla kesiminde Kas yaylasinin karsisinda bir tepe �zerinde Roma d�nemine ait kale surlari ve diger yapilara ait kalintilar g�r�lebilir.
Cennet Koyu
Anamur-Gazipasa yolunun 17.km.sinde soldaki k�y i�erisinde apsisi zamanimiza gelebilmis bir bazilika ile diger yapi kalintilari yer alir.
Camiler, Kiliseler
Akdeniz
Eski Cami
Sultan Abd�lmecit�in annesi Bezm-i �lem Valide Sultan adina 1870 yilinda yaptirilmistir. Dikd�rtgen planli, ahsap besik �atili, tek minareli cami 1901 yilinda onarim g�rm�st�r. 2008 yilinda da Vakiflar Genel M�d�rl�g� tarafindan yeniden restore edilmistir.
M�ft� Cami
M�ft� deresinde M�ft� k�pr�s�n�n yanindadir. Mersin'in eski camilerindendir. M�ft� Emin Efendi tarafindan 1884 yilinda cami ve medrese olarak insa edilmistir. 19. y�zyil ge� d�nem tarzinda s�slemeli, tugrali mihrabi vardir. 2007 yilinda da Vakiflar Genel M�d�rl�g� tarafindan yeniden restore edilmistir.
Ulu Cami
1898 yilinda Sultan II.Abdulhamit zamaninda, Saydali Abdulkadir Seydavi �nc�l�g�nde halk tarafindan yaptirilan eski G�mr�k Meydani'ndaki (G�n�m�zde Ulu �arsi) Yeni Cami yiktirilmis, yerine b�y�k ve modern Ulu Cami insa edilmistir. Cami �� katlidir. Zemin katta 2000 kisilik ibadet mek�ni ve son cemaat yeri bulunmaktadir. Ayrica bodrum katinda 400 kisilik konferans salonu olan caminin, i� y�zeyinde ilk defa bu camide uygulanan rumi ve hatai desenli K�tahya �inisi ile profilli ve oymali ahsap malzeme kullanilmistir. Ibadet mek�nina giris tavaninda rumi desenli renkli malakari r�lyef uygulanmistir.
Mihrabi �ini ve ahsap karisimidir. Mukarnasli al�idan yapilmis olup, �st kavsarasinin y�zeyi altin varak kaplanmistir. 2 serefeli iki minaresi vardir.
Avniye Cami
Minaresinin �nceleri ahsap olmasi nedeniyle, Tahtali Camii adiyla da bilinen yapi, Mahmut Sami-S�men tarafindan bagislanan arsa �zerinde 1898 yilinda insa edilmistir.
Italyan Katolik( Katedral) Kilisesi
Sultan Abdulmecit tarafindan 1853 yilinda verilen bir fermana dayanilarak kilise mek�ninin insaatina baslanmis ve y�netimi Capucins Rahiplerine verilmistir. G�n�m�zde uray caddesi �zerinde bulunan saat kuleli kilise kompleksi, diger birimleri ile 1898 yilinda bitirilmistir.
Kesme kire� tasindan avlulu anitsal bir yapi olan Italyan Katolik Kilisesi, Vatikan tarafindan 1991 yilinda Italyan Katolik(Katedral) Kilisesi olarak degistirilmis ve g�ney, G�neydogu Anadolu, Karadeniz B�lgesi, Suriye, Irak, Iran ve Rusya'daki katolik kiliselerine baglanmistir. Mersin ve y�resindeki Katolik cemaat i�in ibadete a�iktir.
Arap Ortodoks Kilisesi
Atat�rk Caddesi �zerinde bulunan Arap Ortodoks Kilisesi, Mersin'in ilk sakinlerinden, Dimitri ve Taunus Nadir tarafindan bagislanan arsa �zerine 1878 yilinda insa edilmistir. Ibadete a�iktir.
Yenisehir
Hazreti Mikdat (Mugdat) Camii
Ankara Kocatepe Camii'nden sonra, Cumhuriyet d�neminin ikinci b�y�k cami Mugdat Semti'ndedir. Cemaat yeri, ana kubbe, son cemaat yeri ve mahfil katindan ibaret olan ve klasik Osmanli mimarisi tarzindaki yapi, toplam ��'er serefeli, 6 adet minaresi, konferans salonu, k�t�phane, asevi, saglik ocagi ve diger birimleriyle k�lliye �zelligi tasir.
Mut
Alahan Manastiri
Evliya �elebi'nin "Ustasinin elinden yeni �ikmis gibi duruyor" diye anlattigi Alahan Manastiri Karaman karayolu �zerinde, Mut'un 20 km. kuzeyinde, orman �r�nleri deposunun yanindan saga sapilan ve 4-5 km. i�eride Ge�imli (Malya) k�y� civarindadir. 1000-1200 m. y�kseklikte ve G�ksu Vadisine bakan dik bir yamaca oturtulmustur.
Hiristiyanligin Kapadokya ve Likonya (Konya)' da yayilmasi sirasinda bu yeni dini kabul edenlerin takibe ugramasi, inanmayanlar tarafindan �ld�r�lme korkusu, Hz. Isa'ya inananlari daglik b�lgelerdeki magara kaya oyuklarinda ibadete zorlamistir. Isa'nin havarilerinden St. Paul ve yine Tarsus'ta yasamis Hiristiyan �nc�lerinden Barnabas 441 yilinda Hiristiyanligi yaymak i�in Konya-Kapadokya ve Antalya-Antakya'ya kadar macerali yolculuklar yapmistir.
Iste bu iki Hiristiyan Aziz'in gezileri sirasinda konakladiklari her yerde anilarina mabetler yapilmistir. Alahan Manastiri bunlardan biridir.
440-442 yillarinda yapilmis oldugu tahmin edilen Alahan Manastir K�lliyesi, Bati Kilisesi, Manastir, Dogu Kilisesi, kayalara oyulmus kesis odaciklari ve �evredeki mezarlardan olusmaktadir. Kilise binalari, Ayasofya M�zesi ile ortak mimari �zellikleri tasimaktadir. S�slemesinde usta bir tas oymaciligi g�r�l�r. Ilk kilise korint baslikla iki dizi s�tunla �� nefe ayrilmistir. Narteksten ana mek�na ge�ilen kapinin atki ve yan dikmeleri kabartmalarla s�sl�d�r. St. Paul, St. Pierre fig�rlerinden baska bir �elengi tasiyan altisar kanatli Cebrail, Mikail'in simgesel yaratiklari ezisi, k�kreyen aslan, kartal ve �k�z sembolleri, Incil yazilarinin tasvirleri, �z�m salkimlari, asma yapraklari ve balik motifleri zengin bir sekilde tasvir edilmistir.
Kiliselerin dogusundaki genis avlunun g�neyinde dinsel t�renlerin yapildigi dehliz, 11 m. uzunlugunda kemerli ve s�tunlu bir galeri seklindedir. Galerinin ortasinda kalabalik kabartma s�sleme ile her yani isli b�y�k bir nis bulunmaktadir. Galeride apsisli vaftizhane ve karsisinda Alahan Manastirinin en g�rkemli yapisi olan mezarlar bulunmaktadir. Bu mezarlarin kuzey duvari kayaya yontulmus, �st �rt�s� yoktur. Ana nefin ortasi ilgin�tir. Burasi paye ve s�tunlara oturan d�rt kemerle �rt�l� kare planli bir kule bi�imindedir. Kuli yukarida sekizgene d�n�st�r�lm�st�r. Kapi �er�evesi s�sl�d�r.
Dagpazari Kilisesi (CorapISsus)
Mut Il�esinin 35 km kuzey batisindadir Antik ismi Corapissus olan kentin antik yol �zerinde olusu eski kente ayri bir �nem verildigini g�stermektedir. Antik kentte hayat agacinin kollarina asilmis �ok sayida hayvan ve geometri desenlerle bezenmis taban mozaigi g�ze �arpar. 15x5.50 m. �l��lerinde olan taban mozaiginin hangi yapinin taban d�semesi oldugu bilinmemektedir. Antik kentte mozaigin yaninda 3 adet hereon tipi mezar olduk�a yipran- mistir. Bizans d�nemine ait kilisenin Ise apsisi ve bazi duvarlari ayakta kalabilmistir K�y�n g�neyindeki vadide Ise kaya mezarlarinin bulundugu nectopol sahasi bulunmaktadir. K�yl�ler tarafindan soguk hava deposu olarak kullanilan sarni�lar vardir.
K�mbetler
Lalaaga Camisinin dogusunda iki t�rbe vardir. �zeri konik �ati ile �rt�l� oldugundan bunlara k�mbet demek daha dogru olur. Muntazam kesilmis k�feki taslari ile yapilmis k�mbetlerin birinde ��, digerinde d�rt mezar vardir. Bunlardan biri Karamanogullarindan Musa Bey'e (Lalaaga)' ya aittir.
Lalaaga Camii
Karamanoglu Ibrahim Bey' in emirleri ile Lalaaga tarafindan yaptirilmistir. Kare planli ve tek kubbeli caminin son cemaat yeri, bes k���k kubbe ile �rt�lm�st�r.
Dag Cami: Mut'un 2 km g�neybatisindadir. Sel�uklular d�nemine ait oldugu (11. yy. sonlari) sanilmaktadir. �evredeki devsirme taslarla yapilmistir.
Kizil Minare

Rengi nedeniyle bu adi almistir. Yapilis tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte Karamanogullari d�neminde yapildigi sanilmaktadir.
Nure Sofi T�rbesi
1228 yilinda Sel�uk Sultani 1. Alaaddin Keykubat tarafindan Ermenek Kalesi civarina yerlestirilen Karamanoglu Beyliginin ilk tarihi sahsiyeti Nure Sofi'dir. Karaman adini verdigi ogluna beyligi devretmesinden sonra �mr�n� Mut'ta ge�irmis ve �l�m� �zerine Sinanli nahiyesi Degirmenlik Yaylasi (Yalnizcabag k�y�) 'ne g�m�lm�st�r
Tarsus
Eshab-I Kehf Camii
Tarsus'un kuzeybatisinda 14 km. uzaklikta Dedeler K�y�ndedir. Kuran-i Kerim'de Kehf Suresinde s�z� edilen bu magara M�sl�man ve Hiristiyanlarca kutsal sayilir. Magaraya 15-20 merdivenle inilir.
Eshab-i Kehf Magarasina ait bir efsane halk arasinda anlatilir; "Mitolojik tanrilara inanisin, g�c�n� kaybettigi d�nemlerde, tek Tanriya inandiklari i�in eziyet edilmekten ka�an Hiristiyan dinine mensup Yemliha, Mekseline, Mislina, Mernus, Sazenus, Tebernus ve Kefestetayus adinda yedi gen�, Putperestlige d�nmeyi kabul etmediklerinden Rum H�k�mdar Dakyanus'un huzuruna �ikarilmislar. Bu h�k�mdar, Putperestlik dinine bagli kalmalarini, aksi takdirde kendilerini �ld�rtecegini s�yleyerek birka� g�nl�k zaman vermis. K�pekleri Kitmir ile birlikte bu yedi gen� �l�mden kurtulmak i�in verilen s�reden faydalanarak ka�mislar ve bu magaraya siginmislar. Allah tarafindan kendilerine 300 yil s�re bir uyku verilmistir. Ilk uyanan, yiyecek almak i�in kente gider ama elinde bulunan zamani ge�mis para y�z�nden yakalanir. Yakalayan parayi nerede buldugunu ve oraya g�t�r�lmesini ister. O da yalniz olmadigini yedi arkadasiyla beraber magarada kaldigini s�yler. Onunla birlikte magaraya geldiginde yedi yavru kusun t�nedigi bir yuvadan baska bir sey g�rmemistir. Bu nedenle burasi Yedi Uyurlar Magarasi diye de anilir."
Halk arasinda ziyaret dagi olarak bilinen dag, konik bi�imi ve topografik g�r�n�m� itibariyle dogal bir �zellik arz eder. Magara 300 m2 b�y�kl�g�nde 10 m y�ksekligindedir. Magaranin i�inde 3 t�nel mevcuttur. Eshab-i Kehf Magarasinin yanina Osmanli Padisahi Abd�laziz tarafindan 1873 yilinda bir mescit yaptirilmistir.
Eski Cami
�arsibasi�ndaki Kilisenin 1102 yilinda St. Paul Katedrali olarak yapildigi s�ylenmektedir. Roma sitilinde kalin ve y�ksek duvarlari, i� kismi genis, disa bakan tarafi dar, derin pencereleri ve kalin s�tunlari ile dikkat �ekicidir. 1415 yilinda Ramazanoglu Ahmet Bey tarafindan onarilarak camiye �evrilmistir. Bazi kaynaklarda Orta�agin baslarina ait bir Ayasofya Kilisesinden s�z edilir ve Papa'nin el�isi Mainz Piskoposu Konrad Von Witteisbach'in 6 Ocak 1198'de burada, Ruppenlerden l.Leon'u Ermeni Krali olarak tanidigi ve ta� giydirmis oldugu anlatilir.1704'de Tarsus'a gelen P.Lucas'da burada bir Grek ve bir Ermeni Kilisesinden s�z ederek Ermeni Kilisesinin Paulus'un kendisi tarafindan insa edildigini belirtir. 1851 yilinda Tarsus'a gelen V.LangloIS de bu kiliseyi ziyaret etmistir. Roma stilinde kalin ve y�ksek duvarlari, i� kismi genis, disa bakan tarafi dar, derin pencereleri ve kalin s�tunlari dikkat �ekicidir.
Kilisenin bah�esine.bati y�nde bulunan ve cephesi olduk�a s�sl� bir kapidan girilir.Yapi bu bah�e i�erisinde yaklasik 460 m2.lik bir alani kapsamaktadir.Kesme taslarla insa edilen yapinin dis uzun cephelerinde k�r kemerler bulunmaktadir.Batidaki ana kapidan girilen salonun genisligi 19.30 m.,uzunlugu 17.50 m.dir.Girisin saginda ve solunda birer yarim plaster s�tun ve bu s�tunlarin hizasinda salonu �� sahina (nef) ayiran,ikiserli iki sira halinde d�rt serbest s�tun yer alir.Kuzey ve g�ney duvarlarda da yine yarim s�tunlar bulunmaktadir.Aslinda bu s�tunlar gri renkli granit olup,antik �ag yapilarina ait olmalari muhtemeldir.Orta salonun genisligi 12.60 m. olup, �zeri tonozludur. Tavanin merkezine rastlayan b�l�mde, ortada Hz. Isa olmak �zere doguda Yohannes ve Mattaios, batida Marcos ve Lucas'in freskleri bulunmaktadir. Yapinin kuzey-bati k�sesinde Ise bir �an kulesi yer almaktadir. Yapi ve �evresi yil i�erisinde olduk�a b�y�k bir restorasyon g�rm�s, �evre d�zenlemesi ve istimlak ile d�zenlenmistir.
Makam-i Danyal Camii
Cami, Il�e merkezindeki Kubat Pasa Medresesi�nin kuzeybatisinda yer almaktadir. Tarsus M�zesi tarafindan Makami-i Danyal Camii�nde yapilan kurtarma kazilari sonucunda camii i�inde bulunan temsili mezarin altinda, rivayetlerde anlatilan bir t�rbe yapisina ulasilmistir. 1857 yilinda yapilan camiinin adi o d�nemde yerin kutsalligina inanilmasindan dolayi Makam-i Danyal Camii olarak adlandirilmistir.
Yahudiler, Hiristiyanlar ve M�sl�manlarin saygi g�sterdigi bir peygamber olan Danyal Peygamber�in yasamiyla ilgili az yazili kaynagin aksine, s�zl� anlatim fazladir. Y�zyillardir s�regelen bu s�zl� anlatimlardan yola �ikilarak Danyal Peygamber�in Tarsus�ta g�m�ld�g� halk tarafindan kabul edilir.
Ulu Cami (Cami-I Nur)
Cami-i Nur adiyla anilan ve bulundugu semte de Cami-Nur ismini veren bu cami, Tarsus merkezinde yer alan T�rk-Islam sanatinin �nde gelen eseridir.1579 yilinda Ramazanogullari'ndan Piri Pasanin oglu Ibrahim Bey tarafindan yaptirilmistir.Sel�uk-Osmanli �slubunda tek serefeli minaresi olan camii yapiminda t�m�yle kesme tas kullanilmistir. 47X13 m. boyutlarinda dikd�rtgen plana sahip caminin i� avlusuna 10m. y�ksekliginde, 7.20 m. genisliginde olup, dogu, kuzey ve bati b�l�mlerini kapsayan 14 mermer s�tunun tasidigi revak vardir. Avlu tas levhalarla kapli olup, ortada (H.1323) tarihli onarim kitabesi bulunan bir sadirvani mevcuttur. Camiye kuzey y�n�nden abidevi portalla girilir. Bu portal Meml�k mimari �zelliklerini tasiyan siyah beyaz mermerlerle s�sl�d�r. Son cemaat yeri, dogu- bati dogrultusunda 14 adet baklava dilimli s�tunlarin tasidigi orijinal kiremitlerle �rt�l� 16 kubbeden revakli ve 5 kapili avlu yer alir. Caminin i� mek�n s�tunlari "Iran Kemeri" adi verilen yari sivri kemerlerle birbirine baglanmistir. Caminin minber, mihrap ve m�ezzin mahfili mermerden yapilmistir.
Caminin dogu b�l�m�nde ayri mek�nda Hazreti Sit ve Lokman peygamberlerin makamlari ve Abbasi Halifesi olan ve Pozanti'da 833 (H.218) yilinda �len Me'mun'un kabri bulunmaktadir.
Cami Adana K�lt�r ve Tabiat Varliklarini Koruma Kurulunun 01.11.1990 g�n ve 696 sayili karari ile tescil edilmistir. 2008 yilinda da Vakiflar Genel M�d�rl�g� tarafindan yeniden restore edilmistir.
Kubad Pasa Medresesi
Tarsus Il�esi Merkezi Tabakhane Mahallesinde bulunmaktadir. 1970 yilindan bu yana Tarsus M�ze binasi olarak kullanilmaktadir. Yapi Ramazanogullarindan Piri Pasa'nin kardesi Kubad Pasa tarafindan 1553 tarihinde medrese olarak insa edilmistir. Medrese dikd�rtgen planli olup, ortada avlunun etrafinda 16 oda siralanmistir. Orijinalinde iki katli, tek eyvanli, a�ik avlulu medreseler grubundandir. 1970 yilinda yapilan onarimlarda orijinal seklini b�y�k �l��de kaybetmistir. Tamamen kesme tastan yapilan medresenin girisi batidan g�rkemli, s�slemeli, Sel�uklu stilinde orijinal bir kapidan saglanmaktadir. Medrese odalarinin tavanlari tonozlu olup, odalarda birer ocak bulunmaktadir.
Bilal-i Habes Makami Ve Mescidi
Bilal-i Habesi Makami ve Mescidi, Ulu Caminin g�neybati tarafinda bulunmaktadir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (S.A.V.)' in m�ezzini olan Bilal-i Habesi'nin Hz. �mer zamaninda feth edilen yerleri ziyareti esnasinda Tarsus'a geldigi, Kirkkasik denilen yerde, yani simdiki makami ve mescidi bulunan yerde ezan okuyup, namaz kildirdigi i�in 7. Y�zyilda makami, 16.y�zyilda da mescidi insa edilmistir. Mescit kara planli olup, �st� b�y�k bir kubbeyle �rt�l�d�r. �� b�l�ml�, �� kubbeli son cemaat mahalli mevcuttur. I�eride Bilal-i Habesi'ye ait makam kismi vardir. Ayrica mescidin yanina bir de kuyu insa ettirilmistir. Osmanli arsiv belgelerinde, 1519 tarihinde Bilal-i Habesi makami adina bir vakfin kuruldugu anlasilmaktadir.
Mencek Baba T�rbesi
Tarsus Il�esi Merkezi, Tekke Mahallesinde bulunmaktadir. Naksibend� Seyhlerinden Mehmet Bey tarafindan yaptirilmistir. Halk tarafindan Mencek Baba diye adlandirilan t�rbeye ait kitabe, g�neydeki giris kapisinin �zerinde yer alir.
Osmanli Devleti arsiv belgelerinde Mencek Zaviyesi (K���k Tekke) olarak kayitlara giren yapinin, vakfiyesinden anlasildigina g�re Imam Kuseyrizade Seyh Abdullah Mencek tarafindan insa edilmistir. Yine ayni zat tarafindan H.781 (M.1379)' da vakfiyesi de tanzim edilmistir. Vakfiyesinden Orta Asya'dan ve Dogu T�rkistan'dan Anadolu'ya gelen ve gelecek T�rklerin ugramalari ve konaklamalari i�in kurulmus oldugu ifade edilmektedir. I�eride bir mezar sanduka yer almaktadir. G�ney tarafinda bir mihrabi bulunan yapinin kubbesinde dekoratif anlamda renkli s�slemeler g�r�lmektedir.
Duatepe T�rbesi
Tarsus Il�esi Merkezi, Kleopatra kapisinin kuzeydogusunda, G�zl�kule H�y�g�n�n bati eteginde Karamehmetler Ilk�gretim okulunun bah�esinde bulunmaktadir. Osmanli Devleti zamaninda yapildigi tahmin edilen t�rbe, tas yigma avlu i�erisinde yer almaktadir. Yapi kare planlar ve kubbelerden olusmus olup, bug�nk� durumu bakimsiz ve harap bir vaziyettedir.
Mehmet Felah T�rbesi
Tarsus Il�esi Merkezi, Adana Caddesi �zerinde bulunan Demirkapi Camiinin i�erisinde yer almaktadir. T�rbe Tarsus'u Ermenilerden alan Halep Saltanat Naibi Harzemli Seyfettin Timur'un sehit d�sen kumandani Felahoglu Nureddin adina Osmanli Padisahi II. Abdulhamit tarafindan (1903 yilinda) yaptirilmistir.
Anamur
Mamure Camii
Mamure Kalesinin bati avlusunda halen ibadete a�ik, onarim g�rm�s tek minareli tarihi bir cami bulunmaktadir. Iki b�l�mden olusan kalede, i� i�e iki sur ve surlar �zerinde kaleyi b�t�n�yle dolasan ve bir taraftan bir tarafa ge�isi saglayan bur�lar arasinda bir yol vardir. Bu yil �zerinde 35 normal, 4 b�y�k olmak �zere 39 kule bulunmaktadir.
Ak Cami
Karamanogullari d�neminde 1326 da yapilan cami, daha sonra yapilan yivli minaresi ile ilgi �ekicidir. Karsisinda Karamanogullarindan kalma bir han ve bir k�pr� bulunmaktadir.
Akarca mahallesinde merkezi planli tamamen kesme tastan kubbeli bir camidir.
Camiye bati y�n�nde basik kemerli tas kapidan girilir. Girisin tam karsisinda fazla derinligi olmayan tas mihrap sagda orijinal olmayan ahsap minber yer alir.
Yapida k�selerde ve yan duvarlar �zerinde sagir sivri kemerli a�ikliklarda duvar i�ine g�m�lm�s yuvarlak i� dolgu ile geleneksel T�rk mimarisinde pek g�r�lmeyen tarzda kubbeye ge�is saglanmistir. Sagir kemerlerin ayaklari ��genimsi payandalarla desteklenmistir.
Girisin solunda zamaninda ahsap olan g�d�k minaresinin yerinde yivli tek serefeli minaresi kaide �zerinde y�kselir.
Giris kapisinin hemen �zerinde yer alan alti satirlik yazida 1326 H. tarihi okunmakla birlikte yazit orijinal degildir.
Kizil Kilise
Anamur'un 8 km. kuzeyinde Kizilaliler k�y� i�erisinde yer alir.
�ren yeri i�erisinde �� sahinli bazilika g�r�l�r. Yapi 5.6. y�zyil Isaura yapilarini �agristirir.
Silifke
Alaaddin Camisi
Roma k�pr�s�n�n karsisinda bulunan cami, Sel�uklu sultanlarindan Alaaddin Keykubat d�neminde yapildigi i�in Alaaddin Camii adini almistir. Sehrin tam merkezinde oldugu i�in Merkez Camisi olarak ta bilinir.
Resadiye Camisi
Padisah Sultan Mehmet Resat zamaninda, N�zhet Pasa tarafindan 1912 yilinda yaptirilan caminin dogu ve batisinda bulunan sundurmalari, baslik ve tabanliklari Korint tarzinda s�tunlarla desteklenmistir. Mermer ve kire�tasindan yontulmus bu s�tunlar Silifke y�resindeki eski kalintilardan devsirilmistir.
Tevekk�l Sultan T�rbesi
Task�pr�n�n hemen yanindaki t�rbe hakkinda yazili herhangi bir kaynak bulunmamaktadir. Sel�uklu hanedanlarindan birine ait oldugu rivayet edilen mezarin �zerindeki �ati daha sonradan ilave edilmistir.
Cambazli Kilisesi
Adamkayalar�dan sonra H�seyinler K�y�nden ge�ilip Cambazli K�y�ne varilir. Cambazlinin helenistik, Roma ve Bizans d�nemlerinde �nemli bir yerlesim merkezi oldugu Uzuncabur� (Diocaesarea) ve Ura (Olba) ile Kizkalesi (Corycus)�ne d�seme antik bir yolla baglantili olmasindan ve g�n�m�ze kadar gelebilmis zengin kalintilarindan anlasilmaktadir. Burada, kaya mezarlarinin yani sira birer k���k mabedi andiran anitmezarlar, lahitler, sarni� ve �zellikle k�y�n girisinde bulunan kilise g�r�lmeye deger tarihi kalintilardir.
Cambazli Kilisesi, benzerleri arasinda orijinal �zelliklerini korumus en iyi durumdaki �rneklerden biridir. Kuzey cephesi tamamen kapali olan yapinin i�indeki iki s�tun dizisinden sagdaki Korint baslikli b�t�n s�tunlarla bunlarin �st�nde siralanan galeri s�tunlari ayaktadir. V. y�zyila ait 20 m X 13 m �l��lerindeki kilisenin apsisi ve t�m duvarlari saglamdir.
Aya Thekla Yeralti Kilisesi (Meryemlik)
Tasucu yolu �zerinde 4. Kilometreden saga d�n�l�p bir km gidildiginde Hiristiyanligin en eski ve en �nemli merkezlerinden biri olan Meryemlik�e varilir. Meryemlik�in tarihi Azize Thekla�nin buraya gelisi ile baslar.
ISa Peygamber�in havarilerinden St. Paul��n vaazlarindan etkilenen 17 yasindaki Thekla kendini Hiristiyanlik dinine adar. St. Paul��n bu degerli �grencisi Konya ve Yalva�ta Hiristiyanligi yaymak i�in propaganda yaparken paganlarin baskilarina maruz kalip, �ld�r�lecegini �grenince ka�ip Seleucia�ya gelir ve sonradan kiliseye �evrilen bir magarada saklanir. Sigindigi magaradan y�redeki insanlara �ok tanrili dine karsi Hiristiyanlik inancini yayarken mucizeler yaratarak hastalari da iyilestirir. Yine �ld�r�lecegi bir sirada bu magarada kaybolduguna inanilir.
Aya Thekla�nin i�inde yasadigi magara onun kaybolusundan sonra Hiristiyanlarca kutsal sayilmis; ta ki bu din I.S. 312 yilinda serbest birakilincaya kadar gizli bir ibadet yeri olarak kullanilmistir. Bu magara daha sonra IV. yy.da kiliseye d�n�st�r�lm�st�r.
Hiristiyanligin resmen kabul�nden sonraki d�nemlerde bir�ok yapi ile bezenen Meryemlik�te Magara Kilisesinden baska, bu magaranin �zerinde bug�n sadece apsisinin bir b�l�m� ayakta kalan Azize Thekla Kilisesi; imparator Zenon tarafindan Aya Thekla�ya itafen yaptirilan kilise ile Kuzey Kilise; hamam, bir�ok sarni�, mezarliklar ve sehir suru kalintilari g�n�m�ze kadar gelmistir.
Erdemli
Pasa T�rbesi
Ayas- Korykos yolu �zerinde olan bir Sel�uklu eseridir. T�rbe 1220 yilinda Aktasoglu Sinan Bey tarafindan yaptirilmistir.
G�lnar
Zeyne T�rbesi
G�lnar'dan Mut'a giderken 26. km. de Zeyne (S�tl�ce) Kasabasindadir. Genis bir bah�e i�erisinde insa edilen ahsap �ati �rt�l� ve ahsap direkli ana ge�it kismina, zaman zaman mezar odalarina ilavesi ile meydana gelmistir.
Bah�ede Ise mezarlar bulunmaktadir. Zeyne T�rbesi olarak bilinen Seyh Ali Semerkandi T�rbesi, Beylikler d�nemi eseridir.
Bir k�ll�ye olmasi gereken yapi gruplarindan sadece t�rbe ayakta kalabilmistir. G�r�n�ste psikolojik rahatsizligi olan hastalarin ziyaret ettikleri ve kurban kestikleri t�rbenin, k�lliyenin bir par�asi olduguna dair yazili bir kaynak bulunamamistir.
Ali Semerkandi ile ilgili bir efsane anlatilir. �obanlikta yapmis olan Semerkandi �gle sicaginda hayvanlari susuzluktan yanmis vaziyette iken, yoldan ge�en bir T�rkmenin sert s�zleri ile karsilasir. Buna �ok �z�len Semerkandi dua ederek elindeki sopasini kayalarin ortasina vurur ve su fiskirir. Hayvanlarini sulayarak susuzluktan kurtarir. Bu yer halen mesire yeri olarak kullanilmaktadir.
Seyh �mer T�rbesi
G�lnar Il�esi'ne bagli Seyh �mer K�y�ndedir. T�rbede Bahru'l-Ulum adli Kur-an tefsirinin yazari yatmaktadir. T�rbe sekizgen planli olup, d�zg�n kesme taslarla �r�lm�st�r. �zerindeki b�y�k kubbe betonla tamir edildiginden eski �zelligi hakkinda tam olarak bilgi alinamamistir
Atat�rk Aniti
K�lt�r Merkezinin �n�ndeki alanda bulunan bronz anit, 1944 yilinda Heykeltiras Kenan Yontu� tarafindan yapilmistir.
Refah Sehitleri Aniti
Ikinci D�nya Savasi sirasinda Ingiltere�ye siparis edilen d�rt Muhrip, d�rt Denizalti, 12 �ikarma Gemisi, D�rt U�ak Filosunu getirmek �zerede Benjamen Benzilay isimli Sirkete ait REFAH GEMISI ile Subay, Astsubay, Er ve �grenciden olusan 199 kisilik personel 23.06.1941 g�n� saat 17.30'da Mersin�den Port-Sait�e hareket etmistir.
Bes saat s�ren bir yolculuktan sonra Karpat Burnu yakininda Gemi torpillenmis ve kisa bir s�re sonra da batmistir.
Faciadan sadece d�rt deniz, bes hava subayi, 15 Astsubay, bes Er, �� gemi personeli kurtulabilmistir. 167 kisi sehit olmustur.
Bu Anit, Ordumuzun en se�me kahraman sehitlerinin anisina faciadan 31 yil sonra 1972 yilinda Atat�rk Parki�na konulmustur.
Faciaya sebep olan �lke hala me�huld�r. Almanlar Ingilizleri, Ingilizler Almanlari su�lamislar, bu arada Fransa�da su�lanmistir.
Ancak bir Italyan Denizalti Kumandani bir gemi batirdigini �stlerine rapor etmistir. Verdigi raporda belirttigi g�n ve saat Refahin battigi zamana uymakta Ise de bu da kesinlik kazanmamistir.
Japonya�da �T�rk Sehitleri� Aniti
Japonya�nin Kushimoto kentinde T�rk sehitleri i�in dikilmis bir anit vardir. Bu anitin kardesi de Mersin�deki �Refah Sehitleri� anitidir.
Anitin hik�yesi s�yledir: 2. Abd�lhamit, Japonya ile diplomatik iliskileri gelistirmek i�in Amiral Osman Pasa kumandasindaki �Ertugrul� harp gemisini Japonya�ya ziyarete g�ndermisti. Ziyaret gayet olumlu ge�mis ve gemi Istanbul�a d�nmek �zere hareket ettiginde 16.9.1890 g�n� �gleden sonra �ikan ani bir tayfun sonucu kayalara �arparak batmistir.
581 T�rk gemicisi sehit olmustur. Japon Imparatoru Show�a olayin vuku buldugu mahalde bir anit yapilmasini emretmis ve 1937 yilinda da bu anit dikilmistir.

Mut
Karacaoglan Heykeli
�inaralti Parkinda Belediyenin girisimi ile Mut'lu Heykeltiras H�seyin Gezer tarafindan �cretsiz yapilan Pleglas heykel, Mut senlikleri sirasinda 8 Haziran 1973 g�n� yapilan t�renle a�ilmistir. B�y�k bir halk sairi olan Karacaoglan'in hayati �zerine yapilan arastirmalarda kesin bir bilgi yoktur. Son yillarda yapilan arastirmalarda ve siirlerinde yapilan incelemelerden onun 1606 da dogmus 1670 yilinda �lm�s oldugu tahmin edilmektedir. Her ne kadar dogdugu yer bilinmiyorsa da �ld�g� ve mezarinin bulundugu yer bellidir. Kendisinin G�ney Anadolu'da yasayan T�rkmen asiretinden oldugu daha dogrusu Mersin'li oldugu muhakkaktir. Siirlerinden anlasildigi kadariyla kendisi pek �ok yer gezmis, aski ve tabiat sevgisini yasadigi hayati, �aginin konusma dili ile �z T�rk�e olarak islemis ve anlatmis bir halk sairidir.
Silifke
Kibris Baris Harek�ti Sehitleri Hatira Ormani
Konya Y�n�nde
Kibris Baris Harek�ti�nda sehit d�sen 454 subay, astsubay, erbas ve erimizin anisina Silifke - G�lnar yolunun 5. kilometresinde, �amd�z� mevkiinde bir Hatira Ormani olusturulmustur.
1976 yilinda tamamlanan ve 9 hektarlik bir alani kaplayan Sehitlikte, Atat�rk Aniti ve t�ren alani ile �evresinde sehitlerimizin sembol mezarlari vardir. Her mezar yanina bir de aga� dikilmistir. Sehitlikte ayrica, 220 Kibris T�rk M�cahidi Sehitleri anisina bir de abide bulunmaktadir.1974 Kibris Baris Harekati�nda ele ge�en Rum tank, top, zirhli ara� ve silahlarin bir kismi burada sergilenmektedir.
Frederik Barbarossa Aniti
Roma - Germen Imparatoru Frederik Barbarossa, III. Ha�li Seferi�nde ordusu ile Filistin�e giderken 10 Haziran 1190 g�n� Eksiler K�y� yakinlarinda G�ksu Irmagi�nda bogulmustur.
1971 yilinda Alman B�y�kel�iligi tarafindan Frederik Barbarossa�nin boguldugu yere taptirilan anittas Silifke - Konya karayolunun 9. kilometresinde yolun hemen sag kenarindadir.
Tarsus
Tarsus Sehitler Abidesi
Tarsus Il�e Merkezi, Cumhuriyet Caddesi �zerindedir. Tarsus'un kurtulusunda sehit d�senlerin anisina, 1955 yilinda yaptirilmistir. Kurtulus Savasinda Tarsus'un �esitli yerlerinde sehit olanlarin naaslari alinip, bu anitin altindaki katakampa konulmustur. Adana Koruma Kurulunca tescil edilerek koruma altina alinmistir.
�amalan T�rk Sehitligi
Tarsus-Ankara E-5 karayolunun 47. Km.sindeki �amalan Kasabasinda sehit d�sen bir subay ve 29 ere aittir. Adana Koruma Kurulunca tescil edilerek koruma altina alinmistir.
Eshab-I Kehf Sehitligi
Tarsus �amliyayla karayolunun 20. Km.sinde yolun sol tarafindadir. Ulas K�y� sinirlari i�erisindedir. I�erISinde 4 adet mezar bulunmaktadir. Sehitlik Sadi AKSAHIN isimli bir hayirsever tarafindan yaptirilmistir. Burada yatan sehitlerin Tozkoparan M�frezesine mensup olduklari s�ylenmektedir.
Bedestenler
Tarsus
Kirkkasik Bedesteni
Her d�nem hareketli bir ticari ve siyasi merkez olan ve k�lt�rlerin kesisme noktasinda bulunan Tarsus�un en �nemli tarihi yapilarindan biri de Kirkkasik Bedesteni�dir.
Ramazanogullari Beyliginden Piri Pasa�nin oglu Ibrahim Bey tarafindan 1579�da yaptirilmis olan Kirkkasik Bedesteni, ilk d�nemlerde imarethane (Asevi) ve medrese olarak kullanilmissa da, cumhuriyetten sonra kapali �arsi olarak islev g�rm�st�r. Ge�miste Beyaz �arsi olarak da bilinen Kirkkasik Bedesteni, dikd�rtgen plana sahiptir. Bedesten adini, yapinin dis cephesinde bulunan kasik s�slemelerinden almaktadir. Kesme tastan insa edilen binaya bati ve dogu y�n�ndeki iki kapidan girilebilmektedir. I�erisinde 21 oda bulunan yapi 7 kubbeden olusmaktadir. Ayrica, i�erden iki merdivenle �ikilan iki kule oda ve bati y�n�nde dis cephedeki iki oda ile birlikte oda sayisi 25�tir.
M�lkiyeti, Vakiflar B�lge M�d�rl�g�ne ait olan Kirkkasik Bedesteni, Tarsus Belediyesi tarafindan kiralanarak 2004 yilinda restore ettirilmistir. Kirkkasik Bedesteni, 2005 yilinda Tarihi Kentler Birligi �Proje Yarisma �d�l� almistir.
Tarsus Belediyesi, 2006 yilinda, turizm alaninda gelisme �abasi i�inde olan kentin hem tanitiminda hem de sosyo-ekonomik ve k�lt�rel alanlarda katki saglamasi hedefi dogrultusunda bedestenin d�kk�nlarini isletmecilere kiralamistir. Bedesten 7 Mart 2007�de yapilan a�ilis t�reni ile yeniden faaliyete ge�mistir.
Bedesten i�erisinde yer alan d�kk�n ve b�rolarda, basta y�resel el sanatlarina ait seramik, ahsap, bakir, g�m�s, deri, dokuma turistik hediyelik �r�nler olmak �zere, y�resel damak tatlarinin sunuldugu yiyecek ve i�ecekler ile kent tarihini, toplumsal ve k�lt�rel yasaminin anlatildigi �esitli yayinlar sergilenmekte ve satilmaktadir.
Anamur
Tol Kervansarayi
Tol Kervansarayi Alanya karayolunun 22. kilometresinde, Demir�ren k�y�nde yer alir.
Y�renin sert kirmizi ve sari renkli kayan ve moloz taslari ile insa edilmis yapi, g�ney kuzey y�n�nde iki sahinli olup yuvarlak tonoz �rt�l�d�r.
Yapilis tarihini belirten herhangi bir yazit bulunmamakla birlikte 14-15. y�zyillara ait olmalidir.
Akarca Hani
Akarca mahallesinde Ak caminin karsisinda yer alan yapi moloz ve kayan tasindan insa edilmis olup, tek sahinli ve tonoz �rt�l� bir yapidir.
Alti Kapi Hani
Anamur-Antalya karayolunda �Kharadrus�un kuzey batisindaki yaklasik 800 m.'lik bir yolu izleyerek Alti Kapi Hanina ulasilir.
Y�renin siyah ve sari renkli tasi ile kayan tasindan aralari Horasan har�li olarak insa edilmis Alti Kapi Haninda dogu - bati y�n�nde yuvarlak kemerli alti giris kapisi birbirine bitisik alti yuvarlak tonozlu mek�na a�ilir. Bu mek�nlarin �n�nde yine yuvarlak tonozlu payandalarla tasinan revak yer alir.
Yapi 14 - 1 5. y�zyillara ait olmalidir.
Mut
Sartavul hanlari
Karaman karayolunun Toros daglarini astigi en y�ksek nokta olan Sartavulbeli'nin Mut tarafindadir. Mut' a 38 km. uzakliktadir.
Yolcularin sikintilarini ve �l�mle sonu�lanan kazalari �nlemek i�in Sartavul Beli'nin Mut ve Karaman tarafinda 5' er km. arayla Tonoz �rt�l� birer han yapilmistir.
Halen; k�yl�ler arasinda kis g�nleri gidis-gelislerde ve herhangi bir arizaya ugrayan otob�s yolculari bu hanlarda bulunmaktadir.
�esmeler
Bezm-I Alem Valide Sultan �esmesi
Mersin kentinin en eski Islami yapisidir. Eski Cami'nin g�ney bati k�sesindedir. �zerinde Sultan Abdulaziz'in tugrasi bulunan mermer kitabesine g�re, Sultan Abdulaziz tarafindan Sultan Abdulmecit'in annesi Bezm-i Alem Valide Sultan adina 1861 yilinda deniz kenarinda yapilmistir. ��gen alinligi ve payeleri ile antik g�r�n�mde y�reye �zg� ilgin� bir mimari sentezdir. 1964 yilinda onarilmistir.
Kaleler ve Hisarlar
Mersin merkez
Hebilli kalesi
Mersin�in yaklasik 18 km. kuzeydogusundaki Hebilli K�y�ndedir. Orta�ag d�nemine tarihlenen kalenin uzunlugu 20 m. genisligi 14 m. dir. Komutan Kalah Habellieh tarafindan yaptirilmistir. Disi kesme kalker tas kaplama, i�i moloz taslarla �r�lm�st�r. Yer yer aga� hatil izleri bulunmaktadir. Tavani tonozlu, k�seleri yuvarlak kuleli ve iki katlidir. Eteginde sarni� ve kilise kalintisi vardir. K�y�n girisinde sapel olabilecek tonozlu k���k bir yapi kalintisi da bulunmaktadir.
G�zne Kalesi
Mersin�in yaklasik 29 km. kuzeyindeki G�zne beldesinden, 500 m.�lik stabilize bir yolla ulasilan kale, 1085 m. y�kseklikte sarp kayaliklar �zerinde yer alan iki yapidan olusmaktadir.
Dogudaki yapi, ��� g�neyde, biri doguda olmak �zere d�rt bur�lu ve dikd�rtgen formludur. Giris, batidaki tek kapidandir. Kapi esigi toprak seviyesinden 1 m. kadar y�ksektedir. Yapi sivri kemerli tonozla �rt�l� olup, i�i �� kemerle d�rt kisma ayrilmistir. Ikisi kuzey, ��� g�ney duvarlarda olmak �zere 5 isik ve havalandirma deligi vardir.
Batidaki yapi �� pencereli, iki kapili, altigen formlu kule tiplidir. Yapinin �st�nde g�ney, bati ve kuzey yanlarinda olmak �zere 15 sundurma bulunmaktadir. Tavan, yerden �atiyi saran bir kemerle ikiye b�l�nm�st�r. Kemerin bati tarafindaki tavan �� ayri ��gen y�ze sahiptir. Dogu kismi sivri u�lu tonoz tekniginde yapilan kale, Orta�ag d�nemine tarihlenmektedir.

Sinap Kalesi
Mersin�in yaklasik 29 km. kuzeyinde yer alan G�zne beldesinin 5 km. kuzeyinde, Ayvagedigi yaylasina girmeden saga d�n�len ve �andir Kalesi�ne dogru giden yol g�zerg�hindadir. Bu �nemli yol Sinap�i konaklama yeri haline getirmistir. Belki de bir garnizon olabilecek bu yerin Orta�ag�daki adi bilinmemektedir.
Kale, k�selerinde d�rt kulesi olan dikd�rtgen planlidir. Topografik yapiya g�re �ukurda kalan kalenin duvarlari kismen ��km�s ve i�yapisi tamamen yok olmustur.
Dis duvarlarda bosajli duvar �rg� sistemi uygulanirken, duvar aralarindaki kirik moloz taslar Ise dolgu malzemesini olusturmaktadir. I� duvarlar Ise d�z kesme tastan yapilmistir. Kuleler kuzeydogudaki hari� birbirinin aynidir. �st kata �ikan merdiven basamagi izleri yer yer g�zlenebilmektedir. Giris muhtemelen dogu duvari i�inde olmalidir. Kalenin ikinci katinda alti adet g�zetleme deligi bulunmaktadir.
�andir (Paperon) Kalesi
Orta�ag Ermeni Kalesi olan �andir, �nemli bir cografi konumdadir.( Paperon/Barbaron ) Mersin�in 40 km. kuzeyinde, �andir K�y� n�n kuzeybatisinda, olduk�a y�ksek y�reye hakim bir platonun t�m zirvesini kaplamaktadir. I� Anadolu�ya ulasan iki �nemli yol bu kalenin tam kuzeyinde birlesmektedir. �andir�in g�neyindeki yol Sinap, G�zne ve Belenkeslik Kaleleri tarafindan korunmaktadir. K�y�n dogusunda Kizlar kalesine giden bir yol daha vardir. Kalede her zamanki gibi su kaynagi olarak sarni�lar kullanilmistir.
Burada yerlesim Ermeni g��menlerden �nce baslamistir. Ermeni Gezgin Alishan�a g�re �andir Bizans kalesi olan Papirion veya Papurion�dur. Imparator Zeno devrinde en parlak g�nlerini yasamistir. Zeno tahti terk ettikten sonra orada g�m�lm�st�r. Stilit Joshua�ya g�re imparator Zeno, kaleyi arkadasi Illius�a teslim etmistir. Illius burada acil durumlarda kullanilacak hazineler biriktirmistir. 479 yilinda Veria�nin en k���k �vey oglu Prens Marcinus kaleye s�rg�n edilmis ve bes yil sonra Illius geri getirilerek idam edilmistir. Gottwald�a g�re �andir�in Papirion olmasi imk�nsizdir. Eski tarih�iler kaleyi Kilikia, Kapadokya ve Isauria arasinda olarak tanimlarlar. Oysa Papirion her zaman Kilikia baglantili olmamistir.
�evresindeki u�urumlar savunmada �nemli bir dogal set olusturmaktadir. Bu nedenledir ki kule insa edilmemistir. Zirvenin ucundaki duvar Ise heyelana karsi yapilmis olmalidir. Kaleye �ikisi saglayan 63 basamakli merdiven, g�neye dogru 59 basamakla devam etmektedir. Kale i�inde kilise kalintisi ve iki katli yapi kompleksi bulunmaktadir. B�y�k odalar arasinda kemerli ge�is kapilari, saglam durumda olan diger odalardaki s�sleme unsurlari ve boya izleri hala g�r�lebilmektedir. �st kat odalarina k���k bir merdivenle �ikilmaktadir. Kalenin g�neydogu kesiminde sivil halkin ikamet ettigi bazi yapi kalintilari ve tahrip olmus kilise kalintisi vardir. Bir adet lahit (sarkopaj) bulunmustur.
Kizlar Kalesi-Manastir
�andir Kalesi�nin ve k�y�n�n dogu-g�neydogusundadir. Yer yer asfalt ve �ogunlukla stabilize bir yolla ulasilmaktadir. �andir kalesi yolundan geri d�nd�kten sonra Sinap kalesine sapan yola degil Ayvagedigi yolunada sapmadan sola ayrilan stabilize yoldan dere kenarina indikten sonra tekrar sola d�nerek ve dere takip edilerek ulasilmaktadir. Araba ile bir yere kadar varilabilen bu yere geri kalan yol y�r�yerek, dere i�ine inilerek ve tirmanilarak �ikilmaktadir. Bu nedenle ulasimi zordur. Yapilan incelemede halk arasinda kale denilen bu yerin aslinda bir manastir oldugu anlasilmistir. Y�ksek bir tepenin eteklerinde yer alan burunda kurulmustur. Mimari kalintilarin �ok azi ayakta kalmistir. Ana kaya �n�ne �ekilen set duvarindan hi�bir iz kalmamistir. Ancak �zerinde 18 satirlik Ermenice yazitin bulundugu duvar hala saglamdir.
Belenkeslik Kalesi
Mersin�in yaklasik 20 km. kuzeyindeki Sogucak yaylasindadir. Kale, iki katli ve dikd�rtgen planlidir. Dis duvarlari kesme blok taslarla �r�len kale, �zerine yapildigi kayalik arazi ile b�t�nlesmistir. Kapi a�ikligi zeminden yukarida oldugu i�in kaldirilabilir - yaklastirilabilir, ahsap bir d�zenek kullanildigi tahmin edilmektedir. Giris �� b�l�ml� kenar pervaziyla donatilmistir. �st katta g�zetleme delikleri bulunmaktadir. Alt katta enine iki kemerle desteklenmis odanin kuzeybati k�sesinde b�y�k ve �st� a�ik bir kapi vardir. Bu kapidan ikinci kata �ikilmaktadir. Ikinci katin duvarlarindaki konsolumsu tas �ikintilar, belki de aga� hatillardan yapilmis bir ���nc� katin olabilecegini g�stermektedir. Saglam durumdaki kale, Orta �ag d�nemine tarihlenmektedir.
Basnalar Kalesi
Mersin�in 15 km. kuzeybatisindaki Insu K�y�nden stabilize bir yolla 300 m. yakinina gidildikten sonra geri kalan yol y�r�yerek, kaleye ulasilmaktadir. Kuzucubelen�in kuzeydogusundadir. �� tarafi vadiyle �evrili olup, dogusu ormanlik ve dagliktir. Kesintisiz duvarlariyla yedigen bir plana sahip olan kalenin �� kulesi bulunmaktadir. Duvar �rg� sisteminden Bizans d�neminde yapildigi anlasilmaktadir.
Asar (HISar) Kale
Kale, G�zne�den Arslank�ye giden yol g�zerg�hinda, G�zelyayla Yaylasina varmadan yolun solunda yer almaktadir.
Kalenin disi kalker kesme blok taslarla �r�lm�st�r. Bati tarafindaki, vadinin yaninda bug�n �ok az taslari kalan Arslank�y kalesi g�r�lmektedir. Buranin tarihi kaynaklarda rastlanan bir adi bulunmamaktadir.
Dis y�z�ndeki taslarin y�zeyi p�r�zl� olarak islenmistir. Kuzey kulesinin haricinde i� kisim duvar taslari d�zg�n y�zeylidir. Kuzeybatidaki kuzey kulesi par�alanmis duvarlarla bir kalinti halindedir. Kuzey kulesi aslinda iki katli bir binadir. �stteki kat ��km�s olmasina ragmen yapisi bellidir. Kuzeyde, simdiki yikik olan, ince bir apsidal yapi mevcuttur. Bu alan belki bir depo , belki bir kilisedir.
G�neydeki kule odasinin girisi yikilmistir. Odanin i� duvarlarinin yapisi d�zg�n kesme kalker kaplama tas arasi moloz dolgudur. Duvar, rengi ve deseni birbirinden farkli pek �ok kalker tasla yapilmistir. Bu nedenle s�sl� ve �ok degisik bir tas yapisi kullanilmistir.
G�ney kulesinden baslayan duvar, kuzey kulesinde son bulmaktadir. ��k�s nedeniyle mazgallar ve kuzey kulesinin tepesi zeminle birlesmistir. Dogunun sonunda k���k alandan su �ikmaktadir. Kuzeybatidaki k�sede topragin i�inde borular vardir. Bunlar yagmur suyunu toplamak veya baska bir yere kanalize etmek i�in yapilmistir. Kuzeybati k�sesindeki odalarin girisi de ��km�st�r.
Kaleye ait bazi ufak depolar anayoldadir. Planindan ve tas is�iliginden Orta�ag d�nemine ait bir yapi oldugu anlasilmaktadir. Burada d�nemin krali Het�um II �ye ait madeni paralar bulunmustur.
Gedigi Kalesi Ve Manastir
Mersin�in yaklasik 45 km kuzeyinde yer alan Yavca K�y�n�n 10 km. g�neyindedir. Gedigi Dagi�nin g�ney tarafindaki yol Akdeniz�e uzanmaktadir. Kale, Hisar, Arslank�y, Findikpinar ve Evciler ile karsilikli birbirlerini g�rmektedir. G�neybatisina dogru �st� tara�ali, magaralarin bulundugu ikinci bir tepe vardir. Bu dogal kirestasi oyuklarinin herbiri duvarlarla �r�lm�st�r. Dogu zirvesinde yer alan bu kalintilarin, manastir kompleksi oldugu sanilmaktadir.
2.210 m. y�kseklikteki kaleye ulasmak son derece zordur. Tirmanis yolu olarak ancak kuzeyde bir ge�it bulunmaktadir. Buradaki duvar aslinda yokus asagi uzanan, altli �stl� kayalardan olusan harici bir istihkam alanidir. Ge�isleri kontrol etmek amaciyla yapilmis olmalidir. Duvar is�iliginden 6. ve 7. yy.lara tarihlenmektedir. Bu duvarda bulunan delik, zamaninda kapi olarak kullanilmistir. Arazinin zorlugu bu duvarin zirvedeki kale ile iliskisini anlamayi olanaksizlastirmaktadir. Burada bulunan patika yol magaralarla iliskilidir. Bu patikanin sonu g�neybati y�n�nden, zirvenin kuzeydogu ucuna dogru d�nmektedir. Kuzeydogu ucunda bulunan noktalar ge�it olabilecek �zelliktedir.
�ok yogun bitki �rt�s� nedeniyle kalintilar �ok zor g�r�lebilmektedir. Duvar taslarinin �ogu u�uruma yuvarlanmistir. Kalenin g�neybatisindaki arazi egimi yeterli korumayi sagladigindan buradaki duvarlar savunma ama�li kullanilmamis olmalidir. Bu y�nde hi�bir sarni� kalintisida bulunmamaktadir.
Bu komplekse ulasimin zor olmasindan, elverisli bir yerlesim yeri olamamistir. Kalenin kompleks girisi, kuleleri ve diger b�l�mleri olmadigi i�in istihkam gibi insa edilmedigi de a�iktir. Belkide manastira ait bir siginaktir. Askeri bir degeri Ise ancak g�zetleme ve haberlesme yeri olarak vardir.
Evciler Kalesi
Mersin�in 40 km. kadar kuzeyinde yer alan �andir kalesinin (Arslank�y�e giden yol g�zergahinda ) 20 km. kadar batisindaki Evciler K�y� mevkiindedir. Orta�ag�daki adi ve tarih�esi bilinmeyen k���k bir garnizon kalesidir.
Basit simetrik bir i� avlusu ve i� kulesi vardir. I� kale tepenin dorugundadir ve i� avlunun duvarlari g�neye dogru al�almaktadir. Olasilikla Bizans d�neminde yapilmis olan i� avlunun g�neybati k�sesinde yuvarlak bir kule bulunmaktadir.
Findikpinar Kalesi
Mersin�in yaklasik 50 km. kuzeybatisindaki asfalt yol ile ulasilan Findikpinar yaylasindadir. Yaylanin bitisiginde, duvarlari ana kaya �zerine uydurularak yapilan kalede, ayni adi tasimaktadir.
Tas ve tugla ile �r�lm�s duvarlar, kayalarin �zerinde y�kselmektedir. Dogu taraftaki dairevi yerin ortasindaki tastan yapilmis kule ve kuzeyde daha k���k olan yuvarlak burcu vardir. Etrafi odalarla �evrili, dogu ve g�ney kulelerine benzemeyen kuzeydeki kulenin ortasi, ana kaya g�r�n�m�ndedir. Bu kulenin tam kuzeyinde ana kayadan olusan d�sey bir duvar vardir. Bu belki de burada kontrol�n yapildigi avlunun giris kapisidir.
Karmasik planli, yuvarlak kuleli bu garnizon kalesi, Orta�ag D�nemine tarihlenmektedir.
Kaleburnu K�y� Kalesi
Mersin�in yaklasik 30 km. batisinda( Findikpinari yolu �zerinde) bulunan Kaleburnu k�y�n�n girisinde, yolun sagindaki y�ksek bir tepe �zerinde kurulmustur. Eteklerinde yapilan y�zey arastirmasinda Bizans, Sel�uklu, Osmanli d�nemlerine ait seramik par�alarina rastlanmistir. I� sur ve dis sur bulunmaktadir. Surlarin ve bur�larin bir kismi ayakta kalmistir.
Kuzucubelen Kalesi Ve �renyeri
Mersin�in 34 km kuzeybatisinda, Mersin-Findikpinari karayolu �zerinde, 450 rakimli bu k���k g�zetleme kalesi, u�urum dibindeki y�ksek platoya dayanmaktadir. K�yl�ler tarafindan Tas Kale olarak adlandirilmaktadir.
Kale iki katli ve dikd�rtgen planlidir. Batidaki bir gedik disinda duvarlar orijinal y�ksekliklerine dayanmaktadir. Iki kemeri ��km�st�r. Orta�ag mimarisinin tipik �rnegidir. I� tarafindaki bloklarin kenarlari �ok miktarda har� ve k���k kaya par�alari ile doldurulmustur. Kapi girisinde, kaldirilabilir ahsap bir seyyar merdiven kullanilmis olmalidir. Y�ksek seviyedeki diger a�ikliklar dogu ve g�ney duvarlarindaki dar deliklerdir. G�zetleme delikleri kapilara g�re k���kt�r. Daha �st seviyedeki tek giris kuzeybatidadir.
Bizans ve Roma d�nemlerinde de iskan g�rd�g� anlasilan kalede, kilise, sarni� ve belki de manastir olabilecek yapi kalintilari bulunmaktadir.
Tarsus
�avuslu K�y� G�zetleme Kulesi
Tarsus-Pozanti karayolunun 25. Km.sinden saga d�n�lerek 7 km. stablize yoldan sonra �avuslu K�y� mevkiindeki g�zetleme kulesine ulasilir. Vadiye hakim bir tepe �zerinde bulunan ve orta�agda insa edilen g�zetleme kulesi d�rtgen planli, duvarlari kesme tastan yapilmistir. Iki katli olan yapinin orta kat ahsap kiris yerleri g�r�lmektedir.
G�lek Kalesi
Tarsus Il�esine bagli G�lek Beldesinin kuzeydogusunda y�ksek kayalik dag �zerindedir. G�lek Bogazina hakim olan kale, olduk�a d�zg�n taslardan �zenle yapilmistir. Kalenin surlari savunmaya zayif noktalardan k�seli ve yuvarlak kulelerle takviye edilmistir. Kaleye giris, kemerli abidevi bir kapidandir. Kale olduk�a tahrip olmus durumdadir.
Kleopatra Kapisi (Deniz Kapisi)
Kleopatra Kapisi, Tarsus'un girisindedir. Bizans D�neminde insa edilen kent surlarinin Dag Kapisi, Adana Kapisi ve Deniz Kapisi bulunuyordu. Evliya �elebi Seyahatnamesinde Tarsus'u anlatirken bu kapi i�in iskele kapisi ismini takmistir. Kapinin yapiminda Horasan harci kullanilmistir. Kapinin kenari at nali seklinde ve yerden y�ksekligi 6.17 m, derinligi Ise 6.18 m. dir. Tarsus'un 18. Y�zyil sonlarina kadar olduk�a saglam �� kapili surlari, 1835 yilinda Misirli Ibrahim Pasa tarafindan yiktirilmis ve sadece iki ayak �zerinde tek kemerli deniz kapisi kalmistir. Misir'in �n�l krali�esi Kleopatra'nin sevgilisi Romali General Antonius ile Tarsus'da bulusmak �zere geldiklerinde, o zamanin limani olan G�zl� Kule'de b�y�k bir t�renle karsilanmislar ve Deniz Kapisindan sehre geldigi s�ylenir. Bu nedenle Deniz Kapisina Kleopatra Kapisi da denir
�amliyayla
Lampron (Namrun) Kalesi
Orta �ag d�nemine tarihlenen kale il�e merkezindedir. Hitit ve Asur d�nemlerinde Illibru olarak bilinmektedir. Y�ksek bir tepe �zerinde insa edilen savunma kalesine, yikilmis bir merdivenle �ikilmaktadir. Kuzeyde kesme taslardan yapilmis iki burcu saglam olarak kalirken m�stemilatinin t�m� yikilmistir.
Sinap Kalesi
Namrun kalesi�nin 6 km. kuzeydogusunda, tahkim edilmis k���k bir Ermeni kalesidir. Tipik dikd�rtgen planli ve 4 kulelidir. Bu �zelligiyle �andir yakinindaki Sinap Kalesi�ne benzemektedir. Namrun�a yakin olmasi, iki stratejik yolun kavsaginda ki konumu, bu tahkim edilmis kalenin g�neydeki Het'umid Kalesi i�in bir garnizon (kontrol veya erken uyari ama�li) noktasi oldugunu da g�stermektedir. �andir yakinindaki Sinap�tan farkli olarak bu kale �� katlidir. Ancak muhtemelen �atisiz olan 3. kata kadar hasarlidir. Bu y�zden incelenememektedir. Kaleye en yakin su kaynagi 25 m. kadar g�neydogusundaki bir kuyudur. Kale hakkinda tarihsel basvuru kaynagi yoktur. G�ney cephede yer alan giris kapisi �zerinde bos bir yazit yeri bulunmaktadir.
Sinap adi bazi yayinlarda ve haritalarda Kalecik olarak ge�mektedir.
Erdemli
Korykos (Kara Kalesi)
Mersin-Erdemli-Silifke karayolunun 60. km.sinde Kizkalesi beldesindedir. Roma ve Bizans d�nemlerinde yogun olmak �zere, Islami devirlerde de isk�n g�rm�st�r. Nekropol alanindan �ikarilan eserlerden burada ilk yerlesimin M� 4. y�zyila ait oldugu anlasilmistir. M� 1.y�zyilda kendi adina sikke darp ettirmistir. Herodot bu kenti Gorges adinda Kibrisli bir prensin kurdugunu yazar. Korykos, Kilikya b�lgesinin bir liman kenti oldugundan �ok el degistirmistir. M� 4. y�zyilin sonunda Seleukhos Nikador Silifke kentini kurdugunda, Korykos'u y�netimi altina almistir. Kent, MS 72 yilinda Roma egemenligine girmis ve 450 yil Roma y�netimine bagli kalmis, bu d�nemde tarim alaninda b�y�k bir gelisme g�stererek zeytinyagi ihra� merkezi olmustur. Bizanslilar zamaninda Arap istilalarina karsi etrafi kuvvetli surlarla �evrilmistir. 13. y�zyilda Kilikya Ermeni Kralliklari d�neminde �nemli bir ticaret limani olmus, Ceneviz ve Venedik gemilerinin ugrak limani durumuna gelmistir. Korykos 1448 yilinda Karamanoglu Ibrahim Bey tarafindan ele ge�irilerek, yeniden imar edilmistir. �renyerinde i� ve dis kale kiliseler, sarni�lar, su kemerleri, kaya mezarlari, lahitler ve tas d�semeli Roma yollari kismen ayaktadir. Adini, adadaki kaleden almaktadir. Kare planli kale, i� i�e iki sira surdan olusmaktadir. Etrafi hendekle �evrilmistir. Kaleye giris bug�n mevcut olmayan hareketli bir k�pr�yle saglanmakta idi. Bug�nk� haliyle kale, tipik Orta �ag mimari �zelliklerini yansitmaktadir.
Kizkalesi (Deniz Kalesi)
Korykos sahil kalesinin 200 m. a�igindaki k���k adacik �zerindeki kaleye "Kizkalesi" denir. B�y�k b�l�m� ayakta olan Kizkalesi'nin kuzey ve g�ney u�lari sekiz kuleyle korunmustur. Kalenin dis �evre uzunlugu 192 m.dir. Kizkalesi ile sahildeki kale denizden bir yolla baglanmis, denizden gelecek saldirilara karsi �nlem alinmisti. Karamanoglu Ibrahim Bey tarafindan 1448 yilinda onarilan Kizkalesi bug�n I�el turizminin sembol� haline gelmistir. Kizkalesi Efsanesi Korykos'ta yasayan Krallardan biri, bir kiz �ocugu olsun diye gece g�nd�z Tanriya yakarmaktadir. Sonunda dilegi yerine gelir ve kiz b�y�d�k�e g�zelligi ve yardimseverligi ile herkesin sevgisini kazanir. G�nlerden bir g�n kente bir falci gelir. Kral onu saraya �agirtir, kizinin gelecegini �grenmek ister. Falci prensesin eline bakinca irkilir ama bir sey s�ylemez. Kral zorlayinca "Kralim" der, Kizinizi bir yilan sokacak. Bu yazgiyi hi�bir sey bozamayacak der ve siz dahi engel olamayacaksiniz deyip oradan ayrilir. Kral, kiza bir sey s�ylemez ama d�s�ncelere dalar. Sonunda kiyiya yakin k���k bir adacik �zerinde, ak taslardan bir kale yaptirmaya karar vererek kaleyi yaptirir ve kizini buraya kapatir. Olan biteni bilmediginden kizi �z�lmekte, g�nden g�ne eriyip gitmektedir. G�n�n birinde saraydan kaleye g�nderilen bir �z�m sepetinin i�inden �ikan bir yilan kizi sokar ve �ld�r�r.
Tirtar (Akkale)
Akkale, Mersin-Silifke karayolu �zerinde Mersin'e 49 km. uzakliktadir. Ge� Roam d�neminde kurulmustur. Denize hakim bir noktada bulunan Akkale'de 2-3 katli bir ana yapi ve bunun dogusunda ha� planli, iki katli k���k bir bina; g�neyinde iki uzun dehliz halinde bir alt ana yapi; bir su sarnici, hamam yikintisi ve deniz kiyisinda k���k bir sarni� ve limani bulunmaktadir. B�y�k bir zeytinyagi ihra� merkezi olan Akkale'de 15.000 ton zeytinyagi alabilecek kapasitedeki sarni� halen ayaktadir.
Hisarkale
Erdemli�ye 14 km. uzakliktaki Kumkuyu Beldesi�ne bagli antik bir yerlesim olan Hisarkale, Kanlidivane�nin de batisindadir ve Kaba�am �renyeri ile arasinda bulunan bir vadi ile ayrilmaktadir. Sahile en yakin noktaya kurulmustur. �nemli bir stratejik noktada yer almaktadir. Garnizon kalesidir. G�ney-Kuzey dogrultusundaki vadinin d�rd�nc� kilometresinde yer almaktadir.
Kale surlarla �ok iyi tahkim edilmistir. Batidaki sur, �ok sarp ve �ikilmasi imk�nsizdir. Poligonal teknikte, �ift sira tas ile insa edilmistir. Sur bedeninin i� kismi payelerle desteklenmistir. Kuzey sinirdaki surun hemen arkasi Ise d�zlestirilerek, yan yana k���k odaciklara ayrilmis, olasilikla islik ve barinak haline getirilmistir.
Hisarkale yerlesiminde, surun disinda kalan, poligonal teknikte insa edilmis birka� odali yapi ile mezarlarda bulunmaktadir. Bir de �ok odali yapi vardir. Sur duvari �zerinde bulunan ve Hellenistik d�nemde Olba b�lgesinin sembollerinden biri olan Herakles labutu, bu yapinin giris kapisinin lentosunda da bulunmaktadir.
Sur duvarinin kuzeydogusunda 3 adet anit mezar yer almaktadir. Bu anit mezarlardan bir tanesinin duvarlari poligonal teknikle yapilmistir. Yine poligonal teknikle yapilmis sur duvarinin g�neyinde yer alan derin vadinin yamacindaki kaya mezarlarinin bir tanesinin �zerinde kabartma kline sahnesi yer almaktadir.
Veyselli Kale
Ayas beldesinin 18 km. kuzeyinde bulunan Veyselli K�y�nde konik bir tepe �zerinde yer almaktadir. Kalede Roma d�nemine ait bes adet kaya kabartmasi bulunmaktadir. Bu kabartmalar kubbemsi tepenin tamamini kaplamaktadir. Erken Roma d�nemine tarihlenen bir sarni�, hayvan barinagi olarak kullanilmaktadir.
Yeniyurt Kalesi Ve �renyeri
Ayas beldesinin 20 km. kuzeyinde, Veyselli k�y�n�n 2 km. kuzeydogusunda Yeniyurt k�y�ndedir. Eteklerinden Lamas deresi ge�mektedir.
Hellenistik, Roma ve Bizans d�nemlerinde isk�n g�rm�st�r. �� yuvarlak kulesi olan kalenin eteklerinde asker kabartmasi bulunmaktadir. Kale duvarlarinda kullanilan teknik ve malzeme farkliligi degisik d�nemlerde onarim g�rd�g�ne isaret etmektedir. Etrafindaki mimari kalintilarin da �ok azi ayakta kalmistir. �renyeri i�erisinde nekropol alani, bazilikal planli kilise, lahit mezarlar ve evler yer almaktadir. Kalenin eteklerinde bir de anit mezar dikkat �ekmektedir.
Silifke
Silifke Kalesi
Temel tespitlerine g�re Helenistik veya erken Roma d�nemine ait oldugu anlasilan kale, ge�irdigi onarim ve degisiklikler sonucu bug�n bir Orta�ag kalesi g�r�n�m�ndedir.
Silifke�ye h�kim, 185 m y�ksekliginde bir tepe �zerinde yapilmis olan, etrafi kuru hendekle �evrili oval bi�imdeki kalenin i�inde kemerli galeriler, su sarni�lari, depolar ve diger yapi kalintilari bulunmaktadir. �nl� gezgin Evliya �elebi Seyahatname�sinde, XVII. yy.da Silifke Kalesi�nin 23 burcu oldugunu, i�inde bir cami ve 60 ev bulundugunu yazar. Ancak, bur�larin bir kismi ve kale i�i tamamen yikik durumda oldugundan tam tespiti yapmak m�mk�n degildir. Halen g�r�lebilen 10 adet bur� mevcuttur.
Meydan Kalesi (Sivri Kale)
Silifke�nin 12 km. kuzeyindeki Imamli K�y�n�n kuzeydogusundadir. Silifke -Uzuncabur� yolunun 600 m. Kuzey dogusunda ki Kale kalintilari i�erisinde bur� ve g�zetleme kuleleri, sarni�lar, mezarlar, kilise ve dogusundaki dereye inen bir adet merdiven bulunmaktadir. Ge� Roma ve Erken Bizans d�nemine tarihlenmektedir.
Han�erkale
Silifke�nin 16 km. kuzey dogusundadir. Poligonal taslarla insa edilmis bir g�zetleme kulesi bulunmaktadir. G�neye bakan giris kapisinin �zerinde Dioskur migferi, kalkan, kili� ve Herakles�in labutu kabartmalari vardir.
G�kbur�
Han�erkale�nin hemen dogusundadir. Silifke�ye uzakligi 17 km.dir. Bizans d�nemine ait 6. yy.da insa edilmis g�zetleme kulesi bulunmaktadir. Dogu duvari yikilmistir. G�kbur�u �evreleyen bah�e i�erisinde 3 adet daha kule kalintisi ile bir adet sarni� ve duvar izleri yer almaktadir.
Liman Kalesi
Tasucu - Antalya karayolunun hemen kenarinda ve deniz kiyisindadir. Tasucu�na 7 km mesafedeki kale Osmanli yapisi olup, XIV. yy.da insa edilmistir. G�n�m�ze dek kalan az tahrip g�rm�s kalelerden biridir.
Tokmar Kalesi (Castellum Novum)
Tasucu - Antalya karayolunun 22. Kilometresinde kuzeye ayrilan 5 km.lik asfalt bir yolla ulasilan Tokmar Kalesi, denize hakim bir tepe �zerine insa edilmistir. G�neyi yal�in bir kaya ile �evrili kalenin kuzeyinde savunma bur�lari vardir. XII. Yy.da yapildigi tahmin edilmektedir.
Mut
Mut Kalesi
Sehrin i�indeki kalenin insa tarihi bilinmemektedir. Bug�nk� hali Karamanogullari devri karakterini g�sterir. Dikd�rtgen seklindeki kalenin d�rt burcu ve i�inde i� kale diye adlandirilan bir kulesi vardir.
Mavga Kalesi
Kozlar Yaylasi yakininda Mut' tan 16 km. uzaklikta olup, saglam kalan bir burcundaki kitabeye g�re Alaattin Keykubat'in emri �zerine 1230 yillarinda yapilmistir. Sarp ve dik kayalar �zerine yapildigindan g�r�n�s� �rperti vermektedir. Y�ksekligi 150 m.dir. Kale i�indeki odalar, agirlar, yemeklikler, sulama tekneleri ve i�i Horasan harci ile sivanmis su sarni�lari kayalara oyularak olusturulmus olup b�y�k emek harcanmistir.
G�lnar
Kirshu (Meydancik Kalesi)
Il�e merkezinin 12 km. g�neyinde, Emirhaci K�y� sinirlari i�erisindedir. Kale 750 m. uzunlugunda olduk�a genis bir alani kaplamaktadir. M.�. 7. ve 6. yy.larda Kral kenti, M.�. 4. yy.larda Pers d�neminde askeri ve idari bir rol, 2.yy.da da Misir Krallarina Garnizon kenti olmustur. Ge� Roma ve Bizans d�nemi izlerine de rastlanmaktadir. �zellikle M.�. 557/556 yilinda Pirundu krali Appuasu�ya karsi bir sefer d�zenleyen Babil krali Nergilissar�in bu seferiyle ilgili metinlerde, kralin ordularinin, Appuasu�nun � atalarinin baskenti� olan ve bug�nk� Meydancikkale olarak g�sterilen Kirsu�ya kadar geldigi, buradan �nce denize indigi, daha sonra, bu metinlerdeki adiyla Sallune�ye, yani Selinus�a (bu g�nk� Gazipasa) kadar ulastigi anlatilmaktadir.
Kalede anitsal giris, dogu mezari, Pers (y�r�y�s halinde g�sterilen bes insan fig�r�) kabartmalari ve ne tasvir edildigi anlasilamayan bir baska kabartma ve hazine binasi g�r�lebilmektedir. Burada Hitit krali Muwattalli�nin m�hr� ele ge�mistir. 1980 yilinda bilimsel kazilarindan �ikmis 5215 adet g�m�s sikke de Silifke M�zesi�nde sergilenmektedir.
Bozyazi
Softa Kalesi
Il�enin 10 km. dogusunda Mersin yolu �zerinde "Fidik" denilen tepe �zerinde kurulmustur. Eski �aglardan beri korsanlar ve Romalilar tarafindan kullanilan kale, bur�lu g�r�n�m�n� orta �agda almis olup, Bizans d�neminde onarim g�rm�s ve sonra T�rkler tarafindan kullanilmistir. Surlarin i�inde birka� su sarnici ile orta �aga ait hamam kalintilari bulunmaktadir.
Surlari yer yer iyi korunmus durumda olup, oval planlidir. Bati surlarinin ortasinda yer alan giris kapisinin, ara mek�nla savunma g�c� arttirilmistir. Dis kale ve i� kale surlarindan olusan ve �ok genis bir alana yayilmis olan kalenin g�ney yama�larinda yer alan yapi gruplari, eski bir liman kenti olan �Arsinoe�ye kadar uzanmaktadir.
Kalenin g�ney yamacinda �rneklerini Anemurium Antik Kentinde g�rd�g�m�z �rneklere benzer iki katli mezar vardir. Yapinin �st �rt�s� tonozlu olup, yikilmistir. Kale girisinin sonunda bulunan ve duvarlari halen ayakta olan yapinin cami, bir rampa ile ulasilan mek�nin Ise saray oldugu tahmin edilmektedir. Sur duvarlarina yakin insa edilmis k���k �l�ekte Ge� Roma D�nemine ait hamam yer almaktadir. Bu yapilar disinda Roma ve Bizans D�nemlerinde kullanilmis olan i�leri sivali �ok sayida sarni� yer almaktadir. Son olarak Karamanogullari d�neminde isk�n edilmistir. Anamur Kalesinin fethi sirasinda anlatilan menkibeden bu kalenin Sel�uklu Ertokus Bey tarafindan imar ve zapt edildigi kaydedilmektedir.
Yelbiz Kalesi
Bozyazi�nin yaklasik 10 km. kuzeydogusundaki Teked�z K�y�ndeki Derebasi Ilkokulunun �n�nden kuzeybatiya dogru 1.5 saatlik bir y�r�y�sle �ikilabilen tepe �zerindedir.
B�y�k bir avlusu, iki genis hol� ve bazilika kisminin �ogu ayakta kalmis olan bu yapi bir manastiri andirmaktadir. Giris kapilari ve pencereleri yuvarlak kemer sistemi ile insa edilmistir. I� duvarlarinda ayni hizada yer alan kare formundaki delikler, �st �rt�n�n ahsap �ati oldugu izlenimini vermektedir.
Yapi grubunun dogusunda yer alan apsisi belirgin bazilika yapisinin orta zemininde geometrik d�zenleme i�inde mozaik izleri mevcuttur. Batidaki b�y�k avlunun girisinin iki yaninda yaklasik 6-7 m. y�kseklikte kismen ayakta kalmis karsilikli iki kule mevcuttur. Avlu duvarlari �nemli �l��de tahrip olmustur. Yapinin �n kisminda disaridan i�eriye dogru derin bir kanali olan ve merdivenle inilen bir sarni� bulunmaktadir. Doguda yine sarni� oldugunu sandigimiz ikinci bir yapi yer almaktadir. Manastirin bati y�n�nde k���k apsisli sapel binasi, sapelin yine batisinda dikd�rtgen planli apsisli ikinci bir sapel binasi g�r�lmektedir.
Aydincik
Susanlik Kalesi
Il�e merkezine 2 km. kala sola d�n�ld�kten sonra, Denizciler Mahallesi�nin 500 m. kuzeyinde yer almaktadir. Antik kentte ilk bakista Ge� Roma Devri �zellikleri g�steren yapi gruplari g�ze �arpmaktadir. Batida en y�ksek noktada g�zetleme kulesi, yay seklinde tepeyi �eviren kale surlari ile �nemli bir yapiya ait olmasi muhtemel mimari par�alar ve tonoz �rt�l� sarni� yer almaktadir. Dogu y�n�nde �st �rt�s�n� tamamen yitirmis sapel binasi bulunmaktadir. Kuzeyde birbirine bitisik fonksiyonu ��z�lmeyen iki yapi vardir. Tam ortada tasa oyulmus libasyon oyuklari ve tas merdivenler g�r�lmektedir. �evrede yapilan y�zey arastirmalarina g�re devet�y� renginde boyamasiz kalin ve ince cidarli �izgi bezekli ya da kabartmali kaba seramik �rnekleri ile ince cidarli cam esya �rnekleri ele ge�mistir. �renyeri Ge� Hitit, Ge� Roma ve Bizans d�nemlerinde isk�n g�rm�st�r.
Anamur
Mamure Kalesi
Akdeniz kiyi seridinde, zamanimiza az �ok saglam ulasabilmis T�rk kalelerinden birISidir. Anamur�un 6 km. dogusunda, Bozdogan K�y� sinirlari i�erisindedir. Y�ksek kayaliklar ve d�zl�kler �zerine kurulmus olan Mamure Kalesi bir�ok Anadolu kaleleri gibi antik temeller �zerine insa edilmistir. B�y�k kesme taslardan yapilmis olan antik temellerin, hangi tarihte ve kimler tarafindan yapildigi tam tespit edilememistir.
Kale �� b�l�mden olusmaktadir. Y�ksek duvarlarla ayrilmis dogudaki i� avlu, batidaki dis kale ve bunlarin g�neyinde kayaliklar �zerine insa edilmis i� kaleden olusmaktadir. 39 kulesi, su sarni�lari ve camisi, disinda hamami bulunan kalenin etrafi 10 m. genisliginde savunma ama�li hendekle �evrilidir.
Kale ve �evresinde 3. ve 4. yy.da fazla �nemi olmayan Roma yerlesimi oldugu tahmin edilmektedir. Kale disinda ve kuzeyinde hamam kalintisi vardir.1988 yilinda, Anamur M�zesi M�d�rl�g�nce, yapilan kurtarma kazilari sonucunda; moloz tastan, Horasan har�li olarak insa edilmis, tabani mozaik d�seli, hamam ve konut oldugu sanilan mek�nlar ortaya �ikartilmistir. Hamami�nin giris b�l�m� yikilmis, iliklik ve sicaklik b�l�mleri olduk�a saglam durumda zamanimiza gelmistir. Hamam ve �evresinde yer alan bazi temel izleri burasinin Mamure Kalesi ile b�t�nl�k olusturan bir yerlesim merkezi oldugunu g�stermektedir Bu kalintilarin � Rigmonai� antik kentine ait oldugu sanilmaktadir.
Sikari tarihine g�re, Anamur ve Taseli�nin Hiristiyanlar tarafindan zapt ve harap edilmesi �zerine Karamanoglu Mahmut Bey (1300-1308) ordusuyla d�smani bozguna ugratip, kaleyi ele ge�irmis, kiliseleri yikip yerine cami yapmis ve kaleyi mamur edip, adini Mamuriye koymustur. Kalenin daha sonra 16.yy ortalarinda ve 18 yy. sonlarinda yeniden onarim g�rd�g� ve yeni eklentiler yapildigina dair belgeler bulunmaktadir. Son olarak 1960�li yillarda Vakiflar Genel M�d�rl�g�nce onarim yapilmistir.
Is�iligi ve yapim teknigi Alanya Kalesi�ni hatirlatmaktadir. Mazgal delikleri ve siperleriyle dantel gibi islenmistir. Duvarlarinin alt kisimlari genis, �st kisimlari yukari dogru daralmaktadir. Duvarlar ve bur�lar yapilirken, �esitli taslar ve horasan harci kullanilmistir. Giris kapilari ve bazi pencerelerin kemerleri ile duvar k�selerinde kesme tas kullanilmistir. Daha ge� devirlerde yapilan onarim ve eklentilerde tugla kullanilmistir.
�ift katli olan kale duvarlari i�inde birbirleri ile baglantili olan galeriler bulunmaktadir. Bu galeriler birbirleri ile irtibatlidir. �st kattaki bur�lara ve seyirdim yerlerine merdivenlerle de ulasilmaktadir. Bur�lara ayrica dis merdivenlerle ulasim saglanmaktadir. Kalenin g�neyde sahil kenarindaki bas kale olarak adlandirdigimiz kalin ve y�ksek g�zetleme kulesinden baslayarak, dairesel ve d�rt k�se formlarinda bas kale ve k�se burcunun yaninda �st� tamamen yikilmis olan fener kulesi bulunmaktadir.
Dis kalede, merkezi planli, tek kubbeli bir cami ve �esmesi, depolar, sarni�lar ve askerlerin ISk�n yerleri olmasi muhtemel yapilar bulunmaktadir. Bazi yayinlarda kale i�inde H�seyin Gazi�ye ait t�rbeden s�z edilmektedir.
Bug�n kullanilan giris yeri, kalenin esas giris yeri degildir. Asil giris kapisi i� avlunun kuzeyinde, d�rt k�se planli, iki kule arasinda kalan yerdir. �zerinde alti satir kitabesi bulunmaktadir. Kitabede �zetle �Karamanoglu Alaaddinoglu Mehmet oglu Sultan Ibrahim insa etti. Mamure beldesi ve kalesi savas i�in yardim edilen k�sedir. Korunan yerlesim yeri Allah yolunda hediye olarak cihat i�in onun yardimi ile tamam oldu. Allah�in nimetlerinden verdigi uyaniklik ve dogru yolu g�sterdiginden s�k�rler olsun. Bu tarih M�kerrem Sevval ayinda 854 yilinda yazildi.� yazilidir. Giris kapisini disariya baglayan ve hendekten kaleye girisi saglayan k�pr� bug�n mevcut degildir.
Kalenin su ihtiyaci ana giris kapisinin kuzey dogusundaki burcun oldugu yerde yer alan ve hendek �zerinde iki sivri kemerle ge�isi saglayan suyolu ile saglanmaktadir. Kalenin kusatilmasi halinde su ihtiyaci kalenin degisik kesimlerinde bulunan sarni�lardan da temin edilmistir.
I�inde yer alan ve 16.yy. Osmanli mimarisinin klasik �gelerini tasiyan caminin ilk yapilisi Karamanogullari d�nemine aittir..
�oban Kalesi
Anamur�un 14 km. g�neybatisindaki �amlipinar K�y�n�n ormanlik arazisinin i�inden ge�en stabilize bir yol izleyerek �oban Kalesi kalintilarinin bulundugu yere ulasilmaktadir.
Yapiya kuzeyde yer alan 1.70 m. genisligindeki tas kapidan girilmektedir. Yapinin tam ortasinda bulunan genis avlunun �evresi, islevleri degisik �ok sayida oda ile �evrilmistir. Orta salona a�ilan kapi ve pencereler ile gotik bir etki yaratilmistir. �st kisimlar sagir kemerlerle zenginlestirilmistir. Orta salonun �st �rt�s� tamamen yikilmistir. �st katlara ulasim b�y�k bir olasilikla ahsap merdivenlerle saglaniyor olmalidir.
Bir Osmanli Derebeyine ait olmasi gereken yapi 16. veya 17. yy.lara tarihlendirilmektedir.
Boncuklu Kale
Anamur-Ermenek karayolunun 3. km.si �zerinde bulunan �eltik�i K�y�n�n i�inden ge�tikten sonra, 2 km.lik patika bir yol izleyerek deniz seviyesinden 400 m. y�kseklikteki �Boncuklu Kale � kalintilarinin bulundugu yere ulasilmaktadir.
Boncuklu Kale�nin bulundugu tepenin yamacinda 200�300 haneli antik k�y yerlesmesinin izlerine rastlanmaktadir. Yerlesim meyilli arazi �zerine kurulmustur. Tepenin en �st noktasina savunma ama�li olarak oval bi�imli sur duvarlari insa edilmistir. Kalenin ortasindaki sarni� tonozlu ve kalin duvarlidir. Kale surlarinin �st segirdimlerinin altlari tonozlu ve eyvanli olarak d�zenlenmistir. Sur i�leri eyvan formundadir. Kalenin i�erisinde bulunan sapel binasi doguda yer almaktadir. Boncuklu Kalenin dogusunda konutlar ve nekropol alani yer almaktadir.