Bu otomobillerin piyasadaki payinin ne olacagi d�s�n�l�rken Toyota firmasi Prius Sedan modeliyle ilk hibrid otomobil seri �retimine basladi. Bug�n bu otomobillerden g�nde 400 tane �retiliyor.
Prius modeli otomobiller, itici g�� olarak hem benzin hem de elektrik motorlarini kullaniyor. Ara� bir galon, yani yaklasik 3,7 litre benzinle 88 kilometreden fazla yol aliyor; ki bu, kendi kategorisindeki ara�larin neredeyse iki kati bir mesafe demek.
Toyota yetkilileri aracin g�c�nden ve konforundan da �d�n vermeden, �stelik diger sedan modellerine g�re yalnizca 1000 dolar farkla otomobili piyasaya s�r�yorlar. Toyota�nin gelecek i�in planlari bu kadarla sinirli degil. �reticiler yil sonuna kadar l�ks ve spor bir model olan Lexus�un da hibrid modelini piyasaya s�rmeyi d�s�n�yorlar. Asil hedefse on yillik bir s�re�te b�t�n modellerin birer hibrid se�enegini t�keticiye sunabilmek.
Hidrojenden elektrik �reten yakit h�crelerinin, otomobil end�strisinin yeni ugrasi alani oldugu s�ylenebilir. Bug�ne dek bir�ok otomobil �reticisi i�ten yanmali motorlar i�in degisik yakit h�cresi prototipleri denemislerdi.
Ama hibrid otomobillerin pazar i�in hen�z �ok pahali oldugu, otomobillerde yeterince hidrojen depolanamadigi ya da depoya hidrojen doldurtmak i�in yeterince hidrojen pompasi olmadigi d�s�n�l�yordu, f�rius�un piyasaya �iktigi yerlerde yere benzin istasyonlarindan bile yakit alinabilecek bir ag kuruldugu ve bu sorunun yavas yavas asildigi bildiriliyor. �yle ki, Toyota 2004 yili i�inde 130.000 hibrid Prius satmayi hedefliyor. 2006'daysa bu sayinin iki katina �ikarilmasi planlaniyor. Hen�z alisilmamis, yeni gelismekte olan bir teknoloji i�in bu rakamlar biraz abartili g�r�nebilir.
Bununla birlikte, hibrid otomobillerin yayginlasmasiyla elde edilebilecek bir �ok sey var. S�zgelimi, bir ara� ortalama bir galon, yani yaklasik 3,7 litre benzinle en azindan 64 km gidebilse, ABD�de benzin t�ketimi g�nde �� milyon varil azaliyor. Bu da k�rfez �lkelerinden ithal edilen miktarin �zerinde. Bunun yaninda benzin-elektrikli bir hibrid otomobil sahibinin de aracin ortalama 15 yillik �mr� boyunca yakita �dedigi paradan yaklasik 5000 dolar tassarruf etmesi m�mk�n.
Isin �retici boyutu da gelisiyor elbette. Bundan birka� yil �ncesine kadar, GM gibi en b�y�k otomobil �reticileri hibrid otomobillerin gelecegi olmayacagini d�s�n�yorlardi. Oysa, g�n�m�zde bu d�s�nce terkediliyor. GM, 2007 yilina kadar t�keticilerden talep gelmesi halinde bir milyon hibrid ara� �retebilecegini duyurdu. Sirket, 2008'e kadarsa i�inde hibrid kamyonlar da olan degisik modeller �retmeyi tasarliyor. Sadece GM degil bir�ok otomobil �reticisi �n�m�zdeki bes yil i�inde piyasaya hibrid modeller �ikarma hazirliginda.
Bununla birlikte firmalar hen�z Toyota�nin izini s�r�yor. Hatta bazi �reticiler dogrudan Toyota teknolojisine d�nm�s durumda. GM ve Ford gibi bazi firmalar, Japon �reticilerin Toyota�yla isbirligi i�inde �rettigi nikel-metal hidrat bataryalar gibi anahtar hibrit par�alari satin aliyorlar.
Toyota, bir�ok otomobil �reticisi i�in pek alisilmadik bi�imdi� b�t�n par�larim kendi �retiyor. Difli-r �reticiler otomobillerindeki elektronik aksami ya dogrudan di5.irul.in alini ya da �reticilere siparij verip �rettirmek yoluyla karsiliyorlar.
Oysa Toyota, elektronik alaninda y�ksek teknolojili ciplerini de kendi �retiyor. Bu cipler, hibrid aracin kalbini olusturan g�� kontrol birimlerinin temeli. Toyota�nin Hirose adini verdigi bir fabrikada �retilen bu par�alar, firmanin 1970'lerin basindan beri ugrastigi hibrid stratejisinin deneyimini tasiyor. Toyota�nin m�hendislerinden biri olan Takehisha Yaegashi, hibrid teknolojisinin babasi olarak aniliyor.
M�hendis, 1970'lerden beri bu teknojinin �retilmesi ve gelistirilmesi �zerinde �alisiyor. Yaegashi, �alismalariyla Toyota�nin ABD�de satilan en temiz otomobiller olmasini saglamis. Toyota, 2003 yilinda bir galon benzinle yaklasik 52 km gidebilen ara�lar �retmis; ki bu, en yakin takip�isinden 6 kilometre daha fazla.
Bu d�nemde t�keteciler de havayi daha az kirleten ve benzin tasarrufu yapan ara�lari tercih etmeye baslamislar. Burada ��z�m bataryalarindan g�� alan elektrikli ara�lar olarak bulunmus. O d�nemde Toyota, SUV modellerinin, GM ise �ift kisilik spor modellerinin elektrikli s�r�mlerini test etmis. Ne var ki bu modeller, bataryalarinin sinirli olmasindan dolayi asla seri �retime ge�ememis. Yine de bu deneyler m�hendislere �nemli deneyim kazandirmis.
T�keticiler yalnizca 100 km kapasitesi olan elektrik bataryali otomobilleri tercih etmediklerini g�sterince, �reticilerin aklina hibrid otomobiller yapma fikri gelmis. I�ten yanmali motorlarin verimliliginin d�s�k oldugu ve kirlilige en �ok yol a�an d�s�k hizlarda Toyota�nin hibrid otomobili, elektrik motorunu devreye sokuyor. Elektrik motorunun g�c�n�n yetmeyecegi y�ksek hizlardaysa benzinli motor devreye giriyor. Motor dogrudan tekerlekleri ya da elektrik �reten jenerat�r� d�nd�r�yor.
Hibrid otomobilller ayrica frenlerden de enerji aliyor. Fren pedalina dokunuldugunda elektrik motoru bir jenerat�r gibi davraniyor ve otomobilin kinetik enerjisini bataryalari yeniden doldurmak i�in elektrik enerjisine d�n�st�r�yor. Toyota bu teknolojiyi ilk olarak 1995'te Prius�u bir prototip olarak ortaya �ikardiginda kullanmisti. Iki yil sonra Japonya�da Prius�un yani sira bir de hibrid otob�s satilmisti. 2001'de hibrid minivanlar ve l�ks hibrid �sedan�lar satiliyordu. 2002'de Toyota, Prius�un gelistirilmis modelini ABD�de satisa sundu.
Bu pazarda Honda Insight�la rekabet etmesi gerekiyordu. Honda�nin Insight�i �ok hafif yapmis olmasi, aracin performansini b�y�k �l��de artiriyordu. �te yandan Yaegashi�nin takimi, ara�larinin elektrik motorunu olabildigince k���lt�p g�� kontrol birimlerini daha verimli �alistirarak Prius�un yeni modelini daha rekabet�i bir konuma getirdi.
Bu yeni ara�, Toyota�nin elit modellerinden biri olan d�rt silindirli Camry�den daha seriydi. Toyota�nin gelecekte �retmeyi d�s�nd�g� modeller arasida minivan ve SUV modelleri de var. SUV modeliyle birlikte, klasik d�rt �eker teknolojisine yeni bir anlayis getiriliyor. Alisilagelen d�rt �eker otomobillerde bulunan, g�c� �n taraftan arka tarafa aktaran b�y�k ve kaba dingiller yerine Toyota�nin hibrid modellerinde elektrik motorundan gelen g��, arka dingile y�ksek voltajli kablolar yardimiyla iletiliyor. B�ylece kabin alani genisliyor ve her tekerin tor-ku uyumlu hale getirildiginden ara� daha kararli s�r�se sahip oluyor.
Toyota�ya bu alanda en yakin rakip Honda. ABD�li �� b�y�k sirket GM, Ford ve Daimler Chrysler hibrid oto yarisina girmis olsalar da hen�z �ok gerideler. Yine de temel d�s�nce, ara�lar petrol t�ketimini ne kadar azaltirsa azaltsin, petrol bagimliligindan kurtulmadik�a bunun temel bir ��z�m olmayacagi. Bu nedenle yakit olarak hidrojenin kulanilmasi bu kadar cazip bir fikir olarak ele aliniyor.
Toyota bir s�re �nce yeni otomobil prototiplerini tanitti. Bunlardan ikisi, biri spor, digeri SUV olan hibrid otomobillerdi.
���nc�s�ndeyse benzin motoru yoktu; yalnizca yakit h�creleri kullaniliyordu. Toyota bu modeli �Fine-N� olarak adlandiriyor. Ara�ta Toyota�nin bug�ne dek kullandigi benzin-elektrik motoru deneyiminden yararlanilmis. Yine de yalnizca hidrojen yakitli ara�larin kullanilmaya baslamasi i�in daha fazla deneyim kazanilmasi gerekiyor. Bununla birlikte, gelecekte yeni tip otomobiller i�in hizli bir yaris olacak gibi g�r�n�yor.
Kaynak: H�rriyet
No comments:
Post a Comment