Elektrikli(Hibrit) Araba Nasil �alisir? �zellikleri

Elektrikli(Hibrit) Araba Nasil �alisir?

Elektrikli arabalarin benzin yerine elektrikle �alisan motorlari vardir. Disaridan bakinca bu arabalarin elektrikle �alistigini anlamazsiniz. �ogu zaman elektrikli arabalar benzinli arabalari d�n�st�rerek yapilmaktadir bu y�zden anlamak iyice imkansiz hale gelir. Elektrikle �alisan bir araba kullanirken yapisi ile ilgili size bir fikir verebilecek tek unsur neredeyse tamamen sessiz olmasidir.
Hibrid otomobillerin �alisma prensibi ise s�yle. Otomobil benzinli motoru sadece arabanin kalkisinda ve y�ksek hizda kullaniyor. Yani 0-12km/s ve 80 km/s �st� hizlarda araba benzinli motoru kullanirken 12 ile 80 km/s 'lik dilimde ise elektrikli motoru kullaniyor.

Elektrik motoru kullanacagi elektirigi de benzin motoru �alistigi zamanlarda ya da frenleme sirasinda sarj oluyor. Yani ekstradan bir sarja ihtiya� duymuyor.

Elektrikle �alisan arabalari haberlerde s�rekli g�r�yoruz. Iste bu arabalara artan ilginin belirli sebepleri var:

* Elektrikli arabalar benzinle �alisan arabalara g�re havayi daha az kirletir. Yani benzinle �alisan arabalarin �evre dostu alternatifleridir (�zellikle sehir i�inde)
* Yakit pili ile �alisan arabalar elektrikli arabalardir, bu yakit pilleri simdilerde olduk�a ilgi g�rmektedir.

Kaputun altinda da benzinli ve elektrikli arabalar arasinda b�y�k farklar vardir.

* Benzinle �alisan motor yerine elektrikle �alisan motor vardir.
* Elektrikle �alisan motor g�c�n� bir reg�lat�rden alir.
* Reg�lat�r de enerjisini sarj edilebilir bataryalardan alir.
Arabalar i�in bir d�n�m noktasi olacak olan hybrid teknolojisi, arabalarda benzinli motora ek olarak bir tane elektrikli motorun da kullanilmasi seklinde a�iklanabilir. Hybrid arabalar g�n�m�z arabalarindan olduk�a farkli bir �alisma prensibine sahip olduklarindan dolayi, daha farkli bir mekanizmaya sahiplerdir. Kisaca, bir benzinli arabayi �zetleyelim. Benzin deposu, motor ve vites kutusundan olusan ve kimyasal bag enerjisini mekanik enerjiye d�n�st�ren bir sistemdir. Hybrid arabalarda ise bu sisteme ek olarak bir elektrikli motor bulunmaktadir. Bataryalar bu durumun sisteme getirdigi eklemelerden birisidir. Hybrid arabalardaki elektrik motorunun uzun s�reli ve etkili bir sekilde �alismasini saglamak i�in g��l� bataryalara ihtiya� vardir. Diger bir deyisle, benzin deposu motor i�in ne demekse, bataryalar da elektrik motoru i�in ayni anlami ifade etmektedir. Ancak, g�n�m�z�n teknolojisiyle �retilen bataryalar, �ok etkili olmamalarinin yani sira olduk�a da agirdirlar. Ikinci olarak, hybrid arabalarin i�inde b�y�k bir dinamo bulunmaktadir. Bu ara�lar ihtiya� duyduklari b�t�n elektrigi sadece sarj olurken bataryada biriken elektrikten karsilayamazlar. M�mk�n olduk�a her t�rl� kaynagin kullanilmasi gerekmektedir.  Dinamo ise bu kaynaklari elektrik enerjisine �evirmede kullanilir. Tekerleklerin d�nerken bir yandan bataryalari doldurmasi dinamolar sayesinde m�mk�n kilinmistir. Ayrica, benzinli motorun gerektigi zaman �alistirilmasi da dinamolardan saglanan elektrikle olusmaktadir. Diger bir ek par�a PSD (Power Split Device) dir. Olduk�a �nemli bir par�a olan PSD, benzinli motoru, elektrik motoru ve dinamoyu birbirine baglayan bir vites kutusu gibi karmasik bir g�revi �stlenmektedir. Tanimdan da kolayca anlasilacagi gibi PSD, bu sistemin belkemigidir. Ayrica benzinli motor ile elektrikli motorun bagimsiz sekilde ya da gerektigi zaman birlikte arabaya g�� aktarmalarini saglamaktadir. Ek olarak, benzinli motorun dinamo dogrultusuyla bataryalari doldurmasi da PSD sayesinde olmaktadir. Son olarak, sisteme bir de elektrikli motor eklenmistir. G�rmeye alistigimiz oyuncak arabalardakine kiyasla olduk�a b�y�k ve g��l� olan bu elektrikli motorlar, bir tona yakin bir arabayi belli hizlarla tek basina hareket ettirebilmektedir.
Hybrid arabalarin hayatimizda bir�ok seyi degistirecegi kesindir. Bu teknolojinin bize saglayacagi yararlarin yaninda dezavantajlari da bulunmaktadir. �ncelikle avantajlarindan bahsedelim. Bu teknolojinin en b�y�k yararlarindan birisi, arabalarin dogaya verdikleri zarari azaltabilecek olmasidir. D�nyada o kadar �ok araba vardir ki bu arabalardan �ikan gazlar k�resel isinma probleminde etken nedenlerden birisi olmustur. Bu noktada, hybrid arabalar dogaya verilen zarari en aza indirmede b�y�k bir g�rev �stlenmislerdir. Hybrid teknolojisiyle, bir arabanin benzin t�ketimini %50 ye varan oranda d�s�rebiliyor olmasi da bu konunun �nemini net bir sekilde a�iklamaktadir. Benzin t�ketiminin azalmasi sadece dogaya degil, aracin kullanicisina da yararlidir. �zellikle hybrid arabalar, benzini az t�ketmelerinden dolayi ekonomik a�idan olduk�a kullanislidir. Bu arabalarin kullanicilari, benzin fiyatindaki degisimleri neredeyse hi� hissetmezler. Son olarak, hybrid arabalar sadece elektrikle �alismadigi i�in, s�r�s sirasinda gereken elektrigin bir kismini aracin kendisi yenileyebilmektedir. Bunu, benzinli motoru ve fren sistemini kullanarak yapmaktadir. Avantajlarinin yaninda hybrid arabalarin bazi dezavantajlari da vardir. I�erdikleri sistem nedeniyle satis fiyatlari normal arabalarinkine g�re fazladir. Bu durum, g�r�n�ste dezavantaj gibi g�r�n�yor olsa da, uzun vadede kullanici i�in daha avantajli olacaktir. Nedeni ise, bu ara�larin benzin t�ketiminin normal arabalarinkine g�re olduk�a d�s�k olmasidir. Diger bir dezavantaj, i�erdikleri bataryalar nedeniyle �ok agir olmalaridir. B�y�k bir arabayi bir elektrik motoruyla uzun bir s�re hareket ettirmek i�in �ok fazla elektrik enerjisine ihtiya� vardir. Bu ise daha fazla batarya ve daha �ok agirlik demektir. Su anda bir sorun olarak g�r�nse de ilerde teknolojinin ilerlemesiyle bu sorun da kolaylikla ��z�lecektir. Son olarak, hybrid arabalarin diger bir dezavantaji, herhangi bir kaza aninda i�erdigi bataryalar y�z�nden hem arabanin i�indekiler hem de arabanin disindakiler i�in hayati tehlikeye neden olabilecek olmasidir. Bu durumda, aracin i�indekilerin yasama sansi olduk�a d�serken, yardim edecek olanlarin da hayati tehlike altina girmis olmaktadir. Her ne kadar bir umut gibi g�r�lse de, hybrid arabalar yeni sorunlar da dogurabilirler.

Hybrid arabalar su anda �ok fazla yaygin olmasalar da b�y�k araba firmalari bu konu �zerinde olduk�a ciddi bir sekilde �alismaktadirlar. Her ne kadar firmalarin bu ara�lari yapma sekilleri farkli olsa da ama�lari aynidir, az benzin t�ketimi ve daha uzun mesafe kat etmek. Bu firmalardan birisi Honda�dir. �rnegin, Honda�nin Insight modeli bir hybrid arabadir. Bir elektrikli motor ile bir benzinli motorun birlesmesinden olusan bu sistemde, elektrikli motorun bazi g�revleri vardir. Bunlar, hizlanirken veya yokus �ikarken, benzinli motora yardimci olmak, mars motorunun g�revini �stlenmek ve bataryalarin doldurulmasini saglamaktir. Ancak Honda�nin az benzinle en uzun mesafeyi kat etmek i�in bu arabada kullandigi strateji sadece hybrid bir motor kullanmak degildir. Honda Insight olduk�a hafif olmasinin yani sira etkili bir aerodinamik yapiya sahiptir. Aracin dis kismi al�minyumdan yapilmistir. Olduk�a hafif olan, 56 kg�lik 3 silindirli bir motora sahiptir. Sadece iki kisinin seyahat edebilecegi bu araba, b�t�n bu kisitlamalarin sayesinde toplam olarak 838 kg agirligindadir. Bu sayede, Insight gibi k���k bir araba, k���k bir motorla 100km/h hiza 11 saniyede �ikabilmekte, sehir i�inde yaklasik olarak 90 kilometrede 3,78 litre, sehir disinda ise yaklasik olarak 100 kilometrede 3,78 litre benzin t�ketmektedir. Insight gibi hybrid bir araba olan Toyota Prius, Insight�dan biraz daha farkli bir sisteme sahiptir. Prius�da PSD kullanilmistir. Bu par�a benzinli motoru, elektrikli motoru ve dinamoyu birbirine baglamaktadir. Bu sayede Insight�la kiyaslandiginda olduk�a etkili bir araba oldugunu s�yleyebiliriz. ��nk� Prius�da aracin agirligi hakkinda herhangi bir kisitlamaya gidilmemistir. Toplam agirligi 1.315 kg olan Prius, sahip oldugu g��l� elektrik motoru sayesinde benzinli motoru kullanmadan 24 km/h hiza ulasmaktadir. Prius�un benzinli motoru sadece gerektik�e devreye girmektedir. Insight�ta ise elektrikli motor gerektiginde devreye girmektedir. Insight ile Prius arasindaki temel farklari bu sekilde a�iklayabiliriz. Bu �rneklerden de kolayca g�rebiliriz ki, her firma hybrid teknolojisine farkli a�ilardan bakmaktadirlar. Bu sayede hybrid arabalar, yeni fikirler sayesinde, g�n ge�tik�e gelismekte, daha verimli bir hal almaktadirlar.
Hybrid teknolojisi su anda emekleme d�nemini ge�irmektedir. �zellikle k�resel isinma, d�nyadaki petrol�n azalmasi ve petrol�n gittik�e pahalilasmasi, insanlari bu teknolojiyi gelistirmeye mecbur birakmistir. Bu sekt�rdeki gelisme devam ettigi s�rece yaklasik 10 yil i�inde sokaklarda hybrid arabalari daha �ok g�recegiz. Su anda y�ksek maliyetleri ve toplum tarafindan �ok iyi taninmamalari nedeniyle pazarda b�y�k bir paya sahip degiller. Ancak Honda�nin Insight�i, Toyota�nin Prius�u ve Chevrolet�in Volt�u bize bu konunun b�y�k araba firmalari tarafindan ne derece ciddiye alindigini g�stermektedir. Her ne kadar bazi dezavantajlari da olsa, hybrid teknolojisi bir�ok soruna ger�ek�i ��z�mler �nermektedir. Kisaca hybrid arabalar daha az ve daha temiz enerjiyle, daha �ok is yapmak adina hayatimizda yer almak i�in son s�ratle geliyorlar.